20.12.13

14 συνήθειες των δυστυχισμένων ανθρώπων

Τα πράγματα που κάνουν οι μίζεροι άνθρωποι και πρέπει να αποφεύγουν όσοι  θέλουν να είναι ευτυχισμένοι (δηλ. όλοι):joy

 

1. Κουτσομπολεύουν
(και ασχολούνται επικριτικά με τα προβλήματα των άλλων)

2. Σκέφτονται αρνητικά και παραπονιούνται
(ρίχνοντας συνήθως το φταίξιμο στους άλλους)

3. Ζηλεύουν και φθονούν
(την ευτυχία και την επιτυχία των άλλων)

4. Αναζητούν επιβεβαίωση από τους άλλους
(και, μη έχοντας αυτοπεποίθηση, είναι δυστυχισμένοι όταν δεν έχουν αυτήν την επιβεβαίωση)

5. Θέλουν να εκδικηθούν
(δηλητηριάζουν τη ζωή τους αντί να συγχωρούν, να κατανοούν και να κοιτάζουν μπροστά)

6. Θέλουν να έχουν πάντα δίκιο
(και τσακώνονται γι’ αυτό)

7. Έχουν υπερβολικές  προσδοκίες
(από τους άλλους ,από τη ζωή, από μη ρεαλιστικούς στόχους -και έτσι απογοητεύονται)

8. Αποφεύγουν να λύσουν έγκαιρα τα προσωπικά τους προβλήματα
(και έτσι αυτά γιγαντώνονται και φέρνουν περισσότερη δυστυχία)

9. Ψάχνουν για την ευτυχία αλλού
(σε άλλους ανθρώπους και σε υλικά αγαθά, αντί να βελτιώνονται πνευματικά)

10. Σκέφτονται υπερβολικά πολύ
(η υπερβολική ανάλυση οδηγεί σε παράλυση και αναπόφευκτα σε αρνητικές σκέψεις )

11. Ζουν στο παρελθόν
(οι αναπολήσεις "καλύτερων" ημερών και οι λύπες για αυτά που έγιναν δεν ωφελούν σε τίποτα)

12. Ανησυχούν για το μέλλον υπερβολικά
(και αγχώνονται)

13. Ακολουθούν τα πλήθη
( και τη γνώμη των πολλών, αντί να επικεντρώνονται στις δικές τους ανάγκες και επιθυμίες)

14. Παίρνουν τα πάντα προσωπικά
(και θυμώνουν χωρίς, τις περισσότερες φορές, να υπάρχει λόγος)

 

Βρίσκω ότι η  παραπάνω λίστα -αντίθετα με άπειρες άλλες ψιλοχαζοχαρούμενες λίστες που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο- είναι  απόλυτα σωστή και χρήσιμη, και γι’ αυτό την προσυπογράφω και την αναδημοσιεύω.

1.12.13

Ένα UFO στον Πλούταρχο

Οι «Βίοι Παράλληλοι» του Πλουτάρχου, στο βιβλίο για τον Λεύκολλο ή Λούκουλλο (αυτόν με τα Λουκούλλεια γεύματα) περιέχουν ένα παράξενο εδάφιο με σαφή αναφορά σε κάτι που σήμερα θα ονομάζαμε UFO ή επί το ελληνικότερο, Α.Τ.Ι.Α. (Αγνώστου Ταυτότητος Ιπτάμενο Αντικείμενο)
Το κείμενο, αυτολεξεί, έχει ως εξής:

αλλ’ εξαίφνης του αέρος υπορραγέντος, ώφθη μέγα σώμα φλογοειδές εις μέσον των στρατοπέδων καταφερόμενων, το μεν σχήμα πίθω μάλιστα, την δε χρόαν αργύρω διαπύρω προσεοικός, ώστε δείσαντες αμφοτέρους το φάσμα διακριθήναι, τούτο μεν ουν φάσιν εν Φρυγία περί τας λεγομένας Οτρύας συμβήναι το πάθοςufo

και η μετάφραση:

ξαφνικά άνοιξε ο αέρας (ο ουρανός) και φάνηκε να κατεβαίνει με ορμή ανάμεσα στα [δύο αντιμαχόμενα] στρατόπεδα ένα μεγάλο σώμα σαν φλόγα, που έμοιαζε πολύ με πιθάρι στο σχήμα και με πυρακτωμένο ασήμι στο χρώμα, με αποτέλεσμα όταν είδαν το θέαμα αυτό και οι δύο [στρατοί] να φοβηθούν Λένε ότι αυτό έγινε στη Φρυγία [της Μικράς Ασίας] κοντά στις Οτρύες.

Το περιστατικό έλαβε χώρα κατά τον Γ’ Μιθριδατικό πόλεμο, την παραμονή της μάχης της Κυζίκου το 74 π.Χ., ανάμεσα στους Ρωμαίους και τον βασιλέα του Πόντου Μιθριδάτη Στ’ (τον “Ευπάτορα”) και ενώ οι δύο στρατοί είχαν παραταχθεί για μάχη. Όταν είδαν το πρωτόγνωρο αυτό φαινόμενα, οι αντίπαλοι φοβήθηκαν και δεν συγκρούστηκαν, η μάχη όμως έγινε κανονικά την επόμενη μέρα.


Προσωπικά, θεωρώ αυτήν την περιγραφή σαν την πιο αξιόπιστη και έγκυρη αναφορά για UFO που έγινε ποτέ. O Πλούταρχος υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους συγγραφείς και ιστορικούς όλων των εποχών. Οι εξιστορήσεις του θεωρούνται ότι είναι  αμερόληπτες, απαλλαγμένες από υπερβολές και ότι απεικονίζουν πιστά τα γεγονότα παρά τη μεγάλη χρονική απόσταση που τον χώριζε από αυτά.

Το γεγονός ότι ο περιγράφει ξερά το συγκεκριμένο περιστατικό -όπως λ.χ. θα περιέγραφε τις καιρικές συνθήκες- χωρίς να αποπειράται να δώσει κάποια μεταφυσική ή αυθαίρετη εξήγηση, ενισχύει, νομίζω, την αληθοφάνεια της περιγραφής.
Θα μπορούσε πολύ εύκολα ο Πλούταρχος να αποδώσει το φαινόμενο σε παρέμβαση των θεών. Αλλά ο Πλούταρχος, παρόλο που σταδιοδρόμησε σαν αρχιερέας στους Δελφούς επί 30 χρόνια, είναι πολύ υλιστής και πολύ ψυχρός στις περιγραφές του. Δεν υπάρχουν από μηχανής θεοί ούτε δαίμονες στον Πλούταρχο. Ούτε βεβαίως εξωγήινοι. Και όλα αυτά κάνουν αυτή τη μαρτυρία αξιοπρόσεκτη.

24.11.13

Ακολουθήστε σε twitter και facebook

Το Γνωμικολογικόν έχει πλέον σελίδες στο Twitter και στο Facebook.

Οι σελίδες ενημερώνονται καθημερινά  κυρίως  με γνωμικά , αλλά,  μερικές φορές και  με θέματα γλώσσας ή θέματα της επικαιρότητας. Όπως το βλέπω εγώ, πρόκειται για παραρτήματα και επικοινωνιακά μέσα του κυρίως site, του Γνωμικολογικού.

Έχουν μπει και τα σχετικά κουμπιά σε κάποιες από τις σελίδες του Γνωμικολογικού:   

followeme

Το Follow από τα κουμπιά γίνεται στις αντίστοιχες σελίδες του twitter και του  facebook και όχι στο κυρίως  ιστολόγιο του Γνωμικολογικού (προφανώς).

Όσοι πιστοί προσέλθετε και ακολουθήστε!

23.11.13

Απροσδόκητες ετυμολογίες

Απόσπασμα από  παλαιότερο άρθρο του καθηγητή κ.Μπαμπινιώτη:

Ποιος περίμενε λ.χ. ότι η σχολαστικότατη έννοια που δηλώνει η αρχαία ελληνική λέξη «γραμματική» θα επέστρεφε μετά από αιώνες στη σημερινή ελληνική γλώσσα ως γκλάμουρ! Με συνήθη γέφυρα τη λατινική γλώσσα η λέξη πέρασε από τα Ελληνικά στα παλαιά Γαλλικά κι από κει στην παλαιά Αγγλική, όπου η αρχική σημασία «γραμματική», ως γνώση των ολίγων μορφωμένων, πήρε τον χαρακτήρα «τής απόκρυφης γνώσης» και, κατ΄ επέκταση, «τής μαγείας», για να εξελιχθεί μέσω τής Σκωτικής (glammar) στη σημασία «μαγική ομορφιά» (19ος αι.) και κατόπιν- με τη μορφή glamour- σε «γοητεία, αίγλη» με την οποία και επανήλθε στην Ελληνική.

Μια άλλη ενδιαφέρουσα εξέλιξη είχε η αρχαία ελληνική λέξη ποινή. Μέσω πάλι τής Λατινικής και τής παλαιάς Νορμανδικής, το ελληνικό ποινή κατέληξε στο αγγλ. penalty, για να επιστρέψει (ως αντιδάνειο) στην Ελληνική ως πέναλτι, όρος στο ποδόσφαιρο!

Δεν «θα ΄κοβε το κεφάλι του» κανείς ότι το ιταλικότατο πιάτσα δεν μπορεί να έχει σχέση με Ελληνικά; Ε, λοιπόν, το πιάτσα ξεκίνησε από το (ήδη αρχαίο) ελληνικό πλατεία (ενν. οδός ), θηλ. τού επιθέτου πλατύς, μέσω τού λατιν. platea («φαρδύς δρόμος» μέσα στην πόλη), πέρασε στην Ιταλική ως piazza (αρχικά plaza), απ΄ όπου ήδη στα μεσαιωνικά χρόνια επέστρεψε στην Ελληνική ως πιάτσα.

Η έκπληξη κορυφώνεται στην προέλευση τής λέξης  γόνδολα. Μεταφράζω τι γράφεται σχετικά στο εγκυρότερο λεξικό τής Αγγλικής, στο Random Ηouse Webster΄s College Dictionary, λήμμα gondola: «[εισήλθε στην Αγγλική το] 1540-50 από την Ιταλική, που πάει πίσω στα Βενετσιάνικα, πιθανόν από μεσαιωνικό ελληνικό κοντούρα «μικρό ακτοπλοϊκό σκάφος», θηλ. τού επιθ. κόντουρος «κοντός, κυριολ. σκάφος με ουρά» από το όψιμο ελληνικό κοντός + ελλ. -ουρος από το ελλην. ουρά ». Σκάφος, λοιπόν, με κοντή ουρά η ιταλ. gondola (γόνδολα) ξαναγύρισε στην Ελληνική ως γόνδολα!

Κι επειδή δεν νοείται καλοκαίρι χωρίς το γαλλικότατο πλαζ (γαλλ. plage), ας παρακολουθήσουμε την ετυμολογία τής λέξης. Ηλθε από το γαλλ. plage, δάνειο από ιταλ. piaggia «πλαγιά-ακρογιαλιά», που προήλθε από μεσαιωνικό λατινικό plagia «επικλινές έδαφος», το οποίο ανάγεται στο αρχ. ελλην. πλάγια (τα), «πλευρές» (κυρίως στρατιωτικός όρος), ουδ. τού επιθ. πλάγιος.

Και βέβαια δεν νοείται καλοκαίρι χωρίς τουρισμό και τουρ (ομόρριζα τα τουρνέ και τουρνουά ). Αλλά πόσο γνωστό είναι στους μη ειδικούς ότι όλες αυτές οι γαλλικές λέξεις (tour, tourisme, tourn e, tournoi) που πέρασαν στην Ελληνική (στην Αγγλική και σε άλλες γλώσσες) είναι προϊόν δανεισμού από την ελλην. λέξη τόρνος. Αυτή η αρχαία ελλην. λέξη, μέσω πάλι τής Λατινικής (tornus και ρ. tornare «γυρίζω τον τροχό, τον τόρνο»), έδωσε το γαλλ. tourner «περιστρέφω, γυρίζω» απ΄ όπου το tour. Ετσι ο τόρνος επέστρεψε στην Ελληνική ως τουρ.

Ο κατάλογος τέτοιων λέξεων (αντιδανείων) είναι μακρός και ο σχολιασμός θα έπαιρνε πολλές σελίδες. Εδώ θα δώσω μερικές νύξεις μόνο. Θα αναφέρω ότι το γάμπα και το ζαμπόν ξεκίνησαν από το ελλην. καμπή! Το γαρύφαλλο από το καρυόφυλλο, ο τζίρος από το γύρος, το μασίφ από το μάζα , το κάλμα από το καύμα, ο καναπές από το κωνώπιον (κώνωψ), το κανόνι από το κάννη, το καντίνα από το κανθός, το κορδόνι από το χορδή, το κουπόνι από το κόλαφος ( κόλαφος – όψιμο λατ. colaphus- παλ. γαλλ. colp – coup ), το κρετίνος από το Χριστιανός , τα λαζάνια από το αρχ. λάσανον («τρίποδας ως βάση αγγείων και δοχείων»), το λατέρνα από το λαμπτήρ, η μάντολα από το αμύγδαλο, η μαρμελάδα από το μελίμηλο, το μπαρούτι από το πυρίτις, τα μπόρα και μπουρίνι από το βορράς, τα μπαλλέτο – μπάλλος από το αρχ. βαλλίζω, το μπουάτ από το πυξίς («κουτί»), το μπουτίκ από το αποθήκη, ο συνδικαλισμός από το σύνδικος, το ταξί από το ταξίμετρο, το σενάριο από το σκηνή, η πόζα από το παύσις κ.λπ.

Αυτά ήταν μερικά ενδεικτικά μόνο παραδείγματα.

17.11.13

Τσάρλυ Τσάπλιν–η ομιλία του όταν έγινε 70 χρονών

Όταν ο Τσάρλυ Τσάπλιν γιόρταζε τα 70α του γενέθλια, μίλησε στους φίλους του με τα παρακάτω λόγια.:

impot

Όταν άρχισα να αγαπώ τον εαυτό μου πραγματικά, μπόρεσα να καταλάβω ότι ο συναισθηματικός πόνος και... η θλίψη απλώς με προειδοποιούσαν να μη ζω κόντρα στην αλήθεια της ζωής μου. Σήμερα ξέρω ότι αυτό το λέμε ΑΥΘΕΝΤΙΚΟΤΗΤΑ.

Όταν άρχισα να αγαπώ τον εαυτό μου πραγματικά, κατάλαβα σε τι δύσκολη θέση ερχόταν κάποιος, όταν του επέβαλα τις επιθυμίες μου. Ακόμα περισσότερο όταν δεν ήταν η κατάλληλη στιγμή και ούτε ήταν έτοιμος ο άλλος, ακόμα κι αν αυτός ήμουν εγώ. Σήμερα ξέρω ότι αυτό το λέμε ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ.

Όταν άρχισα να αγαπώ τον εαυτό μου πραγματικά, έπαψα να λαχταρώ για μια άλλη ζωή και έβλεπα γύρω μου ότι τα πάντα μου έλεγαν να μεγαλώσω. Σήμερα ξέρω ότι αυτό το λέμε ΩΡΙΜΟΤΗΤΑ.

Όταν άρχισα να αγαπώ τον εαυτό μου πραγματικά, κατάλαβα ότι σε κάθε περίπτωση ήμουν στο κατάλληλο μέρος και πάντα στην κατάλληλη στιγμή. Αυτό με έκανε να γαληνέψω. Σήμερα ξέρω ότι αυτό το λέμε ΑΛΗΘΕΙΑ.

Όταν άρχισα να αγαπώ τον εαυτό μου πραγματικά, έπαψα να στερούμαι τον ελεύθερό μου χρόνο και να κάνω μεγαλόπνοα σχέδια για το μέλλον. Σήμερα κάνω μόνο αυτό που μου αρέσει και με γεμίζει χαρά, αυτό που αγαπώ και κάνει την καρδιά μου να γελά. Με το δικό μου τρόπο και με τους δικούς μου ρυθμούς. Σήμερα ξέρω ότι αυτό το λέμε ΕΙΛΙΚΡΙΝΕΙΑ.

Όταν άρχισα να αγαπώ τον εαυτό μου πραγματικά, απελευθερώθηκα από ό,τι δεν ήταν υγιεινό για μένα. Από φαγητά, πράγματα, άτομα, καταστάσεις και οτιδήποτε με απομάκρυνε από τον εαυτό μου. Παλιά αυτό το έλεγα «υγιή εγωισμό». Σήμερα ξέρω ότι αυτό το λέμε ΑΥΤΟΣΕΒΑΣΜΟ.

Όταν άρχισα να αγαπώ τον εαυτό μου πραγματικά, αρνήθηκα να συνεχίσω να ζω στο παρελθόν και να ανησυχώ για το μέλλον μου. Τώρα ζω κάθε μέρα την κάθε στιγμή που ξέρω ότι ΟΛΑ συμβαίνουν. Σήμερα ξέρω ότι αυτό το λέμε ΠΛΗΡΟΤΗΤΑ.

Όταν άρχισα να αγαπώ τον εαυτό μου πραγματικά, συνειδητοποίησα ότι οι σκέψεις μου με έκαναν ένα άτομο μίζερο και άρρωστο. Όταν επικαλέστηκα τη δύναμη της καρδιάς μου η λογική μου βρήκε ένα πολύτιμο σύμμαχο. Σήμερα αυτό το λέω ΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ.

Όταν άρχισα να αγαπώ τον εαυτό μου πραγματικά, κατάλαβα ότι δεν πρέπει να φοβόμαστε τις αντιπαραθέσεις, τις συγκρούσεις και οποιαδήποτε προβλήματα αντιμετωπίζουμε με τον εαυτό μας ή με τους άλλους. Αυτό το λέμε ΑΥΤΟΕΚΤΙΜΗΣΗ.

Ξέρω ότι από τις εκρήξεις στο Σύμπαν γεννιούνται νέα αστέρια. Σήμερα ξέρω ότι ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ Η ΖΩΗ.

Τσάρλυ Τσάπλιν

25.10.13

Σχόλια Χρηστών στο Γνωμικολογικόν

Μια νέα προσθήκη στο Γνωμικολογικόν: Η δυνατότητα για υποβολή σχολίων από τους επισκέπτες της ιστοσελίδας.

Προς το παρόν, σχόλια μπορεί να γίνουν μόνο στις Κατηγορίες. Όχι στα γνωμικά ανά συγγραφέα ούτε σε  άλλες σελίδες.

Log In μπορεί να γίνει με οποιοδήποτε λογαριασμό Social Media (Faccebook, Google+ κλπ.)

Προχωρώ σε αυτό το νεωτερισμό  με πολλές επιφυλάξεις και  τελείως δοκιμαστικά. Νομίζω ότι είναι κάτι που χρειάζεται στο site, αλλά είμαι πάντα διστακτικός σε αλλαγές που μπορεί να δημιουργήσουν διάφορες ανεπιθύμητες καταστάσεις (spam, κακόβουλες επιθέσεις, προσβλητικά σχόλια ).  Και δεν είμαι βέβαιος αν μπορώ να ανταποκριθώ πλήρως στη διαχείριση των σχολίων.

Θα δούμε πώς θα πάει.

24.10.13

ἔλαιον καὶ οὐ θυσίαν

Ένα από τα ΜΙΚΡΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ του Ντίνου Χριστιανόπουλου:xristianopoulos

«ἔλαιον θέλω καὶ οὐ θυσίαν»
κι ἐμεῖς ποὺ θυσιαστήκαμε;
κι ἐμεῖς ποὺ δὲ λαδώσαμε;

(το πρόσθεσα πρόσφατα στο Γνωμικολογικόν)

Μου άρεσε, και ειδικά το «ἔλαιον θέλω καὶ οὐ θυσίαν». Όμως, το έψαξα και διαπίστωσα ότι η φράση δεν υπάρχει στην εκκλησιαστική γραμματεία!

Υπάρχει η φράση «ἔλεον θέλω καὶ οὐ θυσίαν» σε διάφορα χωρία της Αγίας Γραφής. Εμφανίζεται στο βιβλίο του Ωσηέ της Παλαιάς Διαθήκης καθώς και σε διάφορα σημεία της Καινής Διαθήκης, μεταξύ των οποίων και στην παραβολή των Δέκα Παρθένων. Η φράση απαντάται τόσο σαν “έλεος θέλω…” όσο και σαν “έλεον θέλω…” (και τα δύο σωστά, το έλεος αρχικά ήταν αρσενικό).

Η διαφορά δεν είναι ανεπαίσθητη. Η χριστιανοπουλική απόδοση δίνει τελείως άλλο νόημα στη φράση και, κατ’ εμέ, την κάνει πολύ πιο ενδιαφέρουσα και quotable.

Δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω γιατί ο Χριστιανόπουλος κάνει αυτό το “λάθος”. Ίσως ποιητική αδεία (με “έλεον” δεν βγαίνει το ποίημα). Ή, ίσως ο ποιητής κάνει ένα έξυπνο λογοπαίγνιο. Αλλά το πιο πιθανό κατά τη γνώμη μου είναι ότι ο Χριστιανόπουλος –γόνος οικογένειας ψαλτών- ακούγοντας τη φράση στο Ευαγγέλιο να νόμισε ότι πρόκειται για “έλαιον”. Συμβαίνει σε όλους μας να ακούμε κάτι –ιδίως σε τραγούδια- και να νομίζουμε ότι ακούμε κάτι άλλο με τελείως διαφορετικό νόημα (ή πολλές φορές χωρίς κανένα νόημα). Αυτό είναι ακόμα πιο δικαιολογημένο όταν πρόκειται για ομόηχες λέξεις όπως “έλαιον” και “έλεον”.

Όπως και να ‘χει, η αφετηρία για το ποίημα είναι μια παραποιημένη βιβλική ρήση. 

Έχει ενδιαφέρον και η χρήση της φράσης (με “έλεον”) στην παραβολή των Δέκα Παρθένων.   Το χωρίον έχει ως εξής:

Ἐμνημόνευσαν τῆς τοῦ νυμφίου φωνῆς τῆς λεγούσης.
Ἔλεον θέλω, καὶ οὐ θυσίαν·
καὶ πάλιν, ὅτι κατακαυχᾶται ἔλεος κρίσεως.
Ταῦτα καλῶς βουλευόμεναι,
ἐπλήρωσαν τὰ ἀγγεῖα αὐτῶν ἐλαίου.
Ποῖα ἄρα ἀγγεῖα;
Τὰς τῶν πεινώντων κοιλίας.

Κεντρικό στοιχείο όλης της παραβολής είναι ότι το “έλεον” παραβάλλεται με το “έλαιον”. Το δίδαγμα: οι πιστοί δεν πρέπει να αμελούν τον “έλεον” (τη φιλανθρωπία) όπως κάποιες από τις Παρθένες (“αι μωραί”) αμέλησαν το ”έλαιον” (“ἔδει ἐνθυμηθῆναι, ὅτι αἱ λαμπάδες χωρὶς ἐλαίου φωτίζειν οὐ δύνανται”) διότι “ο νυμφίος έρχεται εν τω μέσω της νυκτός” (αυτό το τελευταίο είναι από τροπάριο που βασίζεται στην παραβολή).

Sancta simplicitas

Η λατινική φράση "O sancta simplicitas",  σημαίνει  κυριολεκτικά "Ω θεία απλότης" ή "Ω θεία αφέλεια".

Χρησιμοποιείται για να ειρωνευτούμε μια ανόητη πράξη, με μια νότα συγκατάβασης και συμπάθειας για τον πράττοντα.

Χρησιμοποιείται επίσης –διεθνώς- για την εξύμνηση της απλότητας και των μινιμαλιστικών προσεγγίσεων, αν και η αρχική έννοια της φράσης δεν είχε σχέση με την απλότητα. Αφορούσε τη βλακώδη αφέλεια.

Η φράση οφείλεται στον Τσέχο θεολόγο, κληρικό, καθηγητή Πανεπιστημίου και μεταρρυθμιστή Ιωάννη Ούσιο, ή Γιαν Χους, (Jan Hus, 1369-1415).

Ο Χους καταδικάστηκε να καεί στην πυρά ως αιρετικός από τους Παπικούς. Κατά την εκτέλεση της ποινής του, είχαν πρόβλημα να ανάψουν τη φωτιά, οπότε μια γριούλα πλησίασε και έριξε λίγα φρύγανα για προσάναμμα. Τότε ο Χους αναφώνησε αυτό το  "Ω θεία απλότης”!

Όχι άλλο κάρβουνο!

Νίκος Κούρκουλος

Μια από τις πιο γουστόζικες ατάκες από τον ελληνικό κινηματογράφο:

«Όχι άλλο κάρβουνο».


Η φράση σήμερα είναι γνωστή  από την ταινία «Ορατότης Μηδέν» (1970) του Νίκου Φώσκολου. Ήταν η σπαρακτική κραυγή του Άγγελου Κρεούζη (ο Νίκος Κούρκουλος, στο αποκορύφωμα της καριέρας του ) ενθυμούμενος τις συνθήκες που οδήγησαν σε ένα πολύνεκρο ναυάγιο.
Η ακριβής φράση  στην ταινία είναι:«Τι κάνετε μωρέ; Σταματήστε το κάρβουνο! Όχι άλλο κάρβουνο!»

Το ενδιαφέρον είναι ότι η φράση προϋπήρχε και μάλιστα ως παροιμιακή, με την έννοια «φτάνει πια, όχι άλλο!»

Πρόκειται για παλιότερο ναυτικό παράγγελμα, από την εποχή που τα πλοία κινούνταν με ατμό και έκαιγαν κάρβουνο,  προκειμένου να σταματήσει η «ανθράκευση» για να μην υπερθερμανθεί ο λέβητας.
Φαίνεται ότι η φράση απέκτησε με τον καιρό παροιμιακό χαρακτήρα και χρησιμοποιήθηκε και εκτός του ναυτικού κλάδου, με την έννοια που προαναφέρθηκε.
Με την αλλαγή της τεχνολογίας και την πετρελαιοκίνηση των πλοίων, η φράση προφανώς ξεχάστηκε, αλλά επανήλθε εξαιτίας της "Ορατότητος μηδέν".


Δεν θυμάμαι την ταινία καλά και δεν μπορώ να φανταστώ το λόγο που ο Κούρκουλος ωρυόταν, εν έτει 1970, "όχι άλλο κάρβουνο".  Ίσως ποιητική αδεία ή απλά μπορεί να διέφυγε από το Φώσκολο ότι τα πλοία χρησιμοποιούσαν πια μαζούτ. Δεν ξέρω. Αλλά  δεν είναι αυτό το θέμα μας,

Εντελώς συνειρμικά, να αναφέρουμε πως, σύμφωνα με μία εκδοχή, ο Τιτανικός δεν βυθίστηκε εξαιτίας της πρόσκρουσης με το παγόβουνο, αλλά λόγω της υπέρμετρης ανθράκευσης, με σκοπό να αναπτυχθεί  μεγάλη ταχύτητα και να σπάσει το ρεκόρ διέλευσης του Ατλαντικού που εκείνη την εποχή ήταν big deal.


Συνεχίζοντας τους αυθαίρετους συνειρμούς, κλείνω με μια κακία της Joan Rivers: "Αν η  Kate Winslet είχε χάσει μερικά κιλά, ο Τιτανικός δεν θα είχε βυθιστεί ποτέ!"

23.10.13

Πώς η Ελληνική δεν έγινε επίσημη γλώσσα των ΗΠΑ

Δανείζομαι το παρακάτω post από ομότιτλο άρθρο στη  Wikipedia  που στηρίζεται στο βιβλίο του Νίκου Σαραντάκου Γλώσσα μετ' εμποδίων” (2007).
 
Το ότι η Ελληνική δεν έγινε επίσημη γλώσσα των ΗΠΑ για μία ψήφο ή ότι δεν έγινε παγκόσμια επίσημη γλώσσα για τον ίδιο λόγο είναι ένας αστικός μύθος.
Στην επικρατέστερη εκδοχή του, ο μύθος αναφέρει ότι τα Ελληνικά παραλίγο να γίνουν η επίσημη γλώσσα των ΗΠΑ και πως έχασαν σε σχετική ψηφοφορία για μία ψήφο. Η ψηφοφορία αυτή (σύμφωνα πάντα με τον μύθο) έλαβε χώρα περί το τέλος του 18ου αιώνα,  μετά το τέλος του πολέμου της Ανεξαρτησίας.
Ο ίδιος μύθος κυκλοφορεί και για άλλες γλώσσες εκτός της Ελληνικής, όπως για τη Γερμανική, την Ισπανική, την Γαλλική και την Εβραϊκή.
Στην πραγματικότητα ποτέ δεν έγινε τέτοια ψηφοφορία στις ΗΠΑ. Οι  Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν επίσημη γλώσσα αλλά η Αγγλική χρησιμοποιείται de facto,  χωρίς καμία συγκεκριμένη απόφαση. Μόνο ορισμένες πολιτείες έχουν θεσπίσει επίσημη γλώσσα. Άλλωστε είναι απλά αδύνατο οι πρώτοι Αμερικανοί που μιλούσαν στην πλειοψηφία τους Αγγλικά και ήταν εντελώς Αγγλοσάξονες και Αγγλοθρεμμένοι    (η επανάσταση έγινε για λόγους φοροαπαλλαγής) να διάλεγαν άλλη γλώσσα για το κράτος τους. Ακόμα και αν το έκαναν, οι πολίτες των ΗΠΑ θα το ακύρωναν πολύ γρήγορα στην πράξη.

Το πιο πιθανό είναι ο μύθος να προήλθε από ένα πραγματικό περιστατικό: Μια ομάδα Γερμανών από τη Βιρτζίνια, το 1795,  είχαν ζητήσει να υπάρχουν κάποιοι νόμοι γραμμένοι όχι μόνο στα Αγγλικά αλλά και στα Γερμανικά, κάτι το οποίο δεν έγινε δεκτό σε μια ψηφοφορία που σημαδεύτηκε από την αρνητική ψήφο του γερμανόφωνου λουθηρανού ιερέα Φρέντερικ Μούλενμπεργκ (Frederick Muhlenberg).
Ένα άλλο σχετικό γεγονός είναι ότι μετά την ανεξαρτητοποίηση των ΗΠΑ υπήρξαν κάποιες σκέψεις μήπως θα έπρεπε να υιοθετηθεί μια άλλη επίσημη γλώσσα στη θέση των Αγγλικών (της γλώσσας των εχθρών εκείνη την εποχή). Εκεί μπορεί να έγινε ένα πρόχειρο brainstorming και να έπεσαν ιδέες για τα Γαλλικά (η Γαλλία ήταν πολύτιμη σύμμαχος) ή τα Γερμανικά (οι Γερμανοί ήταν η δεύτερη σε δύναμη πληθυσμιακή ομάδα λευκών) ή τα Αρχαία Ελληνικά (πολλοί από τους πατέρες του Αμερικανικού έθνους είχαν κλασική παιδεία, όπως ο Thomas Jefferson) ή ακόμα τα Εβραϊκά (οι περισσότεροι Founding Fathers ήταν Μασόνοι).
Το θέμα είναι ότι αυτές οι σκέψεις –αν έγιναν, που δεν αποκλείεται- δεν συζητήθηκαν ποτέ στα σοβαρά και σίγουρα δεν έγινε ποτέ καμιά ψηφοφορία.
Στις ΗΠΑ ο αστικός αυτός μύθος είναι ελάχιστα γνωστός και μόνο στην εκδοχή που αφορά τα Γερμανικά. Όσον αφορά τα Ελληνικά να έχουν “παίξει” για επίσημη γλώσσα της Αμερικής είναι αστικός μύθος που κυκλοφορεί μόνο στην Ελλάδα.
Συνεπώς, “this Myth IS BUSTED”!

Ενημέρωση, Αύγουστος 2016:
Μερικές πρόσθετες πληροφορίες που προέκυψαν διερευνώντας μια αναφορά στο βιβλίο American Language του H.L. Mencken.

Φαίνεται πως η αρχική πηγή αυτού του αστικού μύθου ήταν μια ιδέα που πραγματικά υπήρξε και «έπεσε στο τραπέζι» από τον Μαρκήσιο François-Jean de Chastellux.
Ο εν λόγω μαρκήσιος ήταν Γάλλος φιλόσοφος, μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας, ταξιδιωτικός συγγραφέας και στρατηγός. Υπήρξε ο στρατιωτικός σύνδεσμος ανάμεσα στο Γαλλικό εκστρατευτικό σώμα (που βοηθούσε του Αμερικανούς επαναστάτες) και τον Τζωρτζ Ουάσινγκτον.
Η πρόταση του de Chastellux για τη χρήση των Ελληνικών διατυπώθηκε φευγαλέα (μάλλον προς τον Τζέφερσον) και ποτέ δεν συζητήθηκε σοβαρά ούτε, βέβαια, πέρασε ποτέ από ψηφοφορία.
Ο Αμερικανός διανοούμενος του 19ου αιώνα Charles Astor Bristed στο έργο του "The English language in America" αναφέρει πως τελικά επικράτησε η άποψη ότι ήταν  προτιμότερο να κρατήσουν οι Αμερικανοί τη γλώσσα τους και να αναγκαστούν οι Εγγλέζοι να υιοθετήσουν τα Ελληνικά!

Στο ευφυολόγημα αυτό του Bristed παραπέμπουν πολλές νεώτερες ιστορίες της Αμερικανικής γλώσσας, αρχής γενομένης από το The American Language: An Inquiry Into the Development of English in the United States (1919) του H.L. Mencken (που θεωρείται ακόμα ένα από τα 10 κορυφαία non-fiction βιβλία).

Τελικά αυτή ιστορία με τα Ελληνικά στην Αμερική δεν είναι και τόσο μύθος. Απλά, δεν  συζητήθηκε ποτέ σοβαρά.

15.10.13

Θανατηφόρες ατάκες-κακίες

Αναδημοσιεύω από το in.gr που το πήρε από την Mirror:
cynic
Mια διαφορετική έρευνα δημοσίευσε η βρετανική Mirror η οποία παρουσιάζει τις δέκα πιο θανατηφόρες ατάκες-προσβολές που έχουν ειπωθεί από δημόσια πρόσωπα.
Νικητής ο σερ Ουίνστον Τσώρτσιλ, ο οποίος κάποτε είχε πει στη λαίδη Αστορ (την πρώτη γυναίκα που εξελέγη το 1919 στη Βουλή των Κοινοτήτων):
«Μπορεί να είμαι μεθυσμένος, κυρία μου, αλλά το πρωί εγώ θα είμαι νηφάλιος και εσείς ακόμα άσχημη».
Στη δεύτερη θέση αναδείχθηκε ο Μπαράκ Ομπάμα και η απάντηση που έδωσε στο σχόλιο της Σάρα Πέιλιν ότι η μόνη διαφορά μεταξύ ενός πιτ μπουλ και της «soccer mom» είναι το κραγιόν:
«Αν βάλεις κραγιόν σε ένα γουρούνι, πάλι γουρούνι θα είναι» είπε ο πρόεδρος, προφανώς αναφερόμενος στην ίδια την Πέιλιν.
Αλλες θανατηφόρες ατάκες είναι του τραγουδιστή Λίαμ Γκάλαχερ για τον συνάδελφό του Ρόμπι Ουίλιαμς:
«εννοείς εκείνο τον χοντρό χορευτή των Take That;»
Κάποτε ο Φρανκ Σινάτρα είπε για τον Ρόμπερτ Ρέντφορντ:
«Βρήκε τον πραγματικό έρωτα. Κρίμα που δεν μπορεί να παντρευτεί τον εαυτό του.»
H Eλίζαμπεθ Τέιλορ είχε επίσης πει ότι ορισμένοι από τους καλύτερους συμπρωταγωνιστές της ήταν άλογα και σκυλιά.
Ο πατέρας της ατάκας Γκράουτσο Μαρξ είχε πει:
«Πήρε την ομορφιά της από τον πατέρα της. Είναι πλαστικός χειρουργός.»
Η τραγουδίστρια και σόου γούμαν Μπέτι Μίντλερ είχε πει για την πριγκίπισσα Αννα της Βρετανίας:
«Αγαπά την φύση παρά τα όσα της έχει κάνει».
Ξανά ο Λίαμ Γκάλαχερ, αυτή τη φορά σχολιάζοντας την απόφαση της Βικτόρια Μπέκαμ να γράψει βιβλίο:
«Δεν είναι ικανή να μασήσει τσίχλα και να περπατήσει σε ευθεία γραμμή, πόσο μάλλον να γράψει και βιβλίο».

Life is like a Camera…

 

life-is-beautiful-quotes

7.10.13

“Ποιος θα πληρώσει το χαράτσι;”

 

«Εάν φονευθώσιν όλοι οι Έλληνες, ποίος θα πληρώνη το χαράτσι;»

Ιστορική φράση του Τούρκου αντιναυάρχου  Χασάν Γαζή πασά ή Τζεζαϊρλή.

Η ιστορία έχει ως εξής: Μετά τα Ορλωφικά και την αποχώρηση του Ρωσικού στόλου, οι Τούρκοι ήθελαν να εκδικηθούν τους Έλληνες που είχαν τολμήσει να ξεσηκωθούν. Τα μέλη της οθωμανικής κυβέρνησης (Διβάνι) πρότειναν για αντίποινα τη γενική σφαγή όλων των Ελλήνων, αδιακρίτως φύλου κι ηλικίας.
Όλοι συμφώνησαν εκτός από τον αρχιναύαρχο Χασάν Τζεζαϊρλή, ο οποίος κατόρθωσε τελικά να επιβάλει την άποψή του με το ακαταμάχητο επιχείρημα της παραπάνω φράσης.
 
Ο Τζεζαϊρλής δεν ήταν κανένας άγιος ούτε φιλέλλην. Το είδε όμως πολύ ορθολογικά όντας πανέξυπνος και ικανότατος (είχε ξεκινήσει από σκλάβος και κωπηλάτης).
Μεταγενέστερες πηγές υποπτεύονται ότι ο πασάς κράτησε αυτή τη στάση  επειδή είχε δωροδοκηθεί από πλούσιους Έλληνες της διασποράς (της Βενετίας μάλλον). Διόλου απίθανο, αλλά αυτό δεν μπορεί να αποδειχθεί.
Το γεγονός είναι ότι ο τύπος αυτός έσωσε τον Ελληνισμό από μια γενοκτονία. (Και  ένα φοβερό συνωστισμό!)
 
In a related story, ο Τζεζαϊρλής αργότερα στάλθηκε στην Πελοπόννησο  για να  αντιμετωπίσει 10.000 Αλβανούς, που με αφορμή επίσης τα Ορλωφικά, διέπρατταν φρικαλεότητες στην Πελοπόννησο.  Οι Αλβανοί, τους οποίους οι  ίδιοι οι Τούρκοι αρχικά είχαν εξαπολύσει κατά των Ελλήνων, επί εννέα χρόνια λεηλατούσαν, έκαιγαν, έσφαζαν, εξανδραπόδιζαν και πουλούσαν τους κατοίκους. Όταν οι Τούρκοι είδαν ότι η κατάσταση ήταν εντελώς εκτός ελέγχου και κινδύνευαν τα έσοδα και η εξουσία τους στην Πελοπόννησο, έστειλαν εκεί τον Τζεζαϊρλή με το στόλο.
 
Ο Τζεζαϊρλής τους εξόντωσε με τη βοήθεια Ελλήνων κλεφτών και  διέταξε να ανεγερθεί μπροστά από την ανατολική πλευρά της Τριπολιτσάς «πυραμίς εκ τεσσάρων χιλιάδων κεφαλών [Αλβανών]  προσκεκολλημένων δι’ άμμου και ασβέστου» με επιγραφή που απειλούσε με θάνατο αυτόν που θα τολμούσε να την γκρεμίσει.
 
Αργότερα ο πασάς αντιμετώπισε με ανάλογο τρόπο και τους Μανιάτες, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία...
 
 Πηγή: Κωνσταντίνος Σάθας, Τουρκοκρατουμένη Ελλάς, 1869, εκδ. Κ.Καμαρινόπουλου, 1962

18.9.13

The Presidents

Μου αρέσουν οι ταξινομήσεις, η ιστορία και οι γρήγορες και εύληπτες παρουσιάσεις.

Τσεκάρετε αυτό το site με fast facts  για τους Αμερικανούς προέδρους:

The Presidents of the USA

που περεμπιπτόντως, διαθέτει και ένα widget:



The Presidents of the USA
get this widget!

6.9.13

Widget για τα Ελληνικά Κάστρα

Το Γνωμικολογικόν προσφέρει αρκετά widgets με γνωμικά. Τα widgets -θυμίζω εν συντομία- είναι μικρές διαδικτυακές εφαρμογές που μπορεί να συμπεριλάβει κανείς στην ιστοσελίδα του. Μπορούν να ενσωματωθούν σε οποιοδήποτε σημείο μιας ιστοσελίδας ή ενός blog, χωρίς να απαιτούν  ιδιαίτερες τεχνικές γνώσεις.
Για όσους δεν το ξέρουν και ενδιαφέρονται, τα widgets με τα γνωμικά (που σημειωτέον είναι εξαιρετικά δημοφιλή) βρίσκονται στη σελίδα widgets του Γνωμικολογικού.

Πρόσφατα έχω κάνει ένα καινούργιο widget για κάστρα που διατίθεται από ένα άλλο ιστολόγιο δικό μου, τον Καστρολόγο , που έχει αντικείμενο τα Ελληνικά Κάστρα.

Ιδού το καινούργιο αυτό widget:
Τυχαία Επιλογή από τα καλύτερα Ελληνικά Κάστρα


 
To widget υπάρχει και στα Αγγλικά.
To widget επιλέγει τυχαία ένα κάστρο από τον Καστρολόγο και το παρουσιάζει σε ένα "παράθυρο" σε όποιο μέρος της σελίδας επιλέξετε. Περιλαμβάνει τον τίτλο, μία φωτογραφία και μερικές βασικές πληροφορίες.
Αν θέλετε να το ενσωματώσετε στην ιστοσελίδα σας, θα βρείτε τον κώδικα στη σελίδα
 Grrek Castles widget.

Στίχοι από τον Tom Lehrer

Στίχοι τραγουδιού του Αμερικανού Tom Lehrer (τραγουδοποιού, showman και μαθηματικού)

    In all probability
    I'll lose my virility
    And you your fertilityTom Lehrer
    And desirability,
    And this liability
    Of total sterility
    Will lead to hostility
    And a sense of futility,
    So let's act with agility
    While we still have facility,
    For we'll soon reach senility
    And lose the ability.
     When You Are Old And Grey

18.8.13

Δόγμα 95

Η τελευταία αισθητική κίνηση που εμφανίστηκε στον ευρωπαϊκό κινηματογράφο, ήρθε στα μέσα της δεκαετίας του '90, από μια ομάδα δανών σκηνοθετών και ονομάστηκε Δόγμα 95 (Dogme 95).
Η διακήρυξη έγινε το 1995, με αφορμή τα 100 χρόνια του κινηματογράφου και ξεκίνησε όταν δύο Δανοί σκηνοθέτες, ο Λάρς Φόν Τρίερ και ο Τόμας Βίντερμπεργκ έγραψαν στα πεταχτά, μεταξύ σοβαρού και αστείου, μερικούς κανόνες κινηματογράφησης, τους οποίους κάπως μεγαλόσχημα ονόμασαν "δόγμα" και στη συνέχεια καμιά δεκαριά άλλοι σκηνοθέτες δέχτηκαν να τους προσυπογράψουν.

Ας δούμε τι λέει η διακήρυξη:
  1. To γύρισμα πρέπει να γίνεται σε φυσικούς χώρους. Σκηνικά δεν επιτρέπονται. (Αν ένα συγκεκριμένο αντικείμενο είναι απαραίτητο για την ιστορία, πρέπει να χρησιμοποιηθεί και η τοποθεσία, όπου αυτό βρίσκεται).
  2. Ο ήχος δεν πρέπει ποτέ να παράγεται ξεχωριστά από τις εικόνες, ή αντίστροφα. (Μουσική δεν πρέπει να χρησιμοποιηθεί, εκτός αν παίζεται εκεί που γυρίζεται η ταινία).
  3. Τα γυρίσματα γίνονται με την κάμερα στο χέρι. Οποιαδήποτε κίνηση ή ακινησία που μπορεί να επιτευχθεί με το χέρι επιτρέπεται.
  4. Η ταινία πρέπει να είναι έγχρωμη. Ειδικός φωτισμός δεν είναι αποδεκτός. (Αν υπάρχει πολύ λίγο φώς για έκθεση του φίλμ, η σκηνή πρέπει να κοπεί, ή μία απλή λάμπα μπορεί να προσαρτηθεί στην κάμερα).
  5. Οπτική επεξεργασία και φίλτρα απαγορεύονται.
  6. Η ταινία δεν πρέπει να περιέχει τεχνητή δράση. (Φόνοι, όπλα κλπ, δεν πρέπει να υπάρχουν).
  7. Χρονικές και γεωγραφικές αποστασιοποιήσεις απαγορεύονται. (Αυτό σημαίνει ότι η ταινία λαμβάνει χώρα εδώ και τώρα).
  8. Ταινίες συγκεκριμένων ειδών (σσ: π.χ. επιστ.φαντασίες, αστυνομικές, γουέστερν) δεν είναι αποδεκτές.
  9. Το φορμά του φίλμ πρέπει να είναι το ακαδημαικό 35mm.
  10. Ο σκηνοθέτης δεν πρέπει να αναγράφεται στους τίτλους.
Επιλέον ορκίζομαι ως σκηνοθέτης να απέχω από το προσωπικό γούστο! Δεν είμαι πια καλιτέχνης. Ορκίζομαι να απέχω από την δημιουργία ενός "έργου", καθώς θεωρώ το στιγμιαίο πιο σημαντικό από το συνολικό. Ο υπέρτατος σκοπός μου είναι να βγάλω την αλήθεια από τους χαρακτήρες και το σκηνικό χώρο μου. Ορκίζομαι να το κάνω αυτό με όλα τα μέσα που έχω στη διάθεσή μου και εις βάρος κάθε καλού γούστου και κάθε αισθητικής σύμβασης. Έτσι δίνω τον ΟΡΚΟ ΤΗΣ ΑΓΝΟΤΗΤΑΣ".

Κοπεγχάγη, Δευτέρα 13 Μαρτίου 1995
Εξ ονόματος του Dogme 95
Lars Von Trier
Thomas Vinterberg


Πρέπει να πούμε ότι το "Δόγμα '95" δεν εφαρμόσθηκε στην πράξη αφού μέχρι το τέλος του 2000 μονάχα τέσσερις ταινίες πληρούσαν όλες τις αρχές: Το "Οικογενειακή γιορτή" του Βίντεμπεργκ (η πιο αντιπροσωπευτική ταινία του δόγματος, που ακολουθεί πιστά όλους τους κανόνες του, γυρισμένη με ψηφιακή - οικιακή βιντεοκάμερα), "Οι ηλίθιοι" του Φόν Τρίερ, το "Μιφούνε" του Σόρεν Γιάκομπσεν και "Ο βασιλιάς παραμένει ζωντανός" του Κρίστιαν Λέβρινγκ.
 

Οι περισσότερες ακολουθούν επιλεκτικά του κανόνες του δόγματος, όπως ας πούμε το αριστουργηματικό "Δαμάζοντας τα κύματα" στην οποία τα μεγάλα πλάνα, η κάμερα στο χέρι που ακολουθεί από πολύ κοντά τους ήρωες, ο πρόχειρος φωτισμός και ο κόκκος της φωτογραφίας, αναδεικνύουν μ' έναν μοναδικό τρόπο την συναισθηματική ένταση των ηρώων, σε βάρος του αισθητικού αποτελέσματος.

Rules for dating my daughter


13.5.13

Fire Networking

Όταν έπεσε η Τροία, το 1184 π.Χ.,, το νέο μεταδόθηκε στη Μυκηναϊκή Ελλάδα μέσα σε λίγες μόνο ώρες.
Ιδού πώς:

Με δίκτυο από φρυκτωρίες. Οι φρυκτωρίες ήταν ένα σύστημα συνεννόησης με μηνύματα που μεταβιβάζονταν από περιοχή σε περιοχή με τη χρήση πυρσών στη διάρκεια της νύκτας (φρυκτός=πυρσός και ώρα = φροντίδα) ή, στην ανάγκη, με σήματα καπνού στη διάρκεια της ημέρας. Εννοείται πως το σύστημα στηριζόταν σε ένα δίκτυο από πύργους σε κορυφές βουνών  (εκεί που σήμερα βρίσκονται οι κεραίες κινητής τηλεφωνίας...)
 Στη συγκεκριμένη περίπτωση το μήνυμα ακολούθησε τη διαδρομή Τροία - Ίδη - Έρμαιο Λήμνου - Αθως Αγίου Όρους - Μάκιστο Εύβοιας - Μεσσάπιο της Βοιωτίας - Κιθαιρώνας - Αιγίπλαγκτο - Αραχναίο - Παλάτι των Μυκηνών (βλέπε χάρτη). Η απόσταση που καλύφθηκε υπερβαίνει τα 600 χιλιόμετρα. Είναι το πρώτο και αρχαιότερο οργανωμένο δίκτυο επικοινωνίας για το οποίο υπάρχει γραπτή μαρτυρία (Αισχύλου Αγαμέμνων, στίχοι 263-304).
:
Στον ΑΓΑΜΕΜΝΟΝΑ του Αισχύλου είναι χαρακτηριστική η στιχομυθία Κλυταιμνήστρας και χορού:
Χορός.: Μα εσύ του Τυνδάρεω κόρη , Κλυταιμνήστρα Βασίλισσα, λέγε τι τρέχει; Τι καινούργιο συμβαίνει; Ποιο μαντάτο μαθαίνοντας έστειλες ολούθε, να ετοιμάσουν θυσίες;
...........
Χορός.: και πότε κούρσεψαν την πόλη;
Κλυταιμνήστρα.: Την νύχτα σου είπα, που το φως γεύθηκε τούτο
Χορός.: Μα τόσο γοργά ποιος θα ερχόταν μαντατοφόρος;
Κλυταιμνήστρα.: Ο Ήφαιστος; Δυνατή φωτιά άναψαν στην κορυφή της Ίδης και πολλές φωτιές μετά , μας έφεραν διαδοχικά το μήνυμα; Η υπόσχεση του Βασιλιά Αγαμέμνωνα ότι έπεσε η Τροία, πραγματοποιήθηκε και μάλιστα στην ίδια ημέρα;
Η Φρυκτωρία δούλεψε καλά ……
Από το βουνό Ίδη της Τροίας, μέσω του κάβου Ερμής της Λήμνου, το όρος Άθως, γεφυρώθηκε το πέλαγος ως το βουνό Μάκιστος της Εύβοιας. Το μήνυμα πέρασε στο Μεσσάπιο της Βοιωτίας μέσω της κοιλάδας του Ασωπού-Πύργος Οινοφύτων και Τανάγρας- πέρασε στον Κιθαιρώνα, στο Αραχναίο της Πελοποννήσου και από εκεί στις Μυκήνες στην Κλυταιμνήστρα………
Η Τροία έπεσε;… Ας το μάθουν άνθρωποι και θεοί.

Ο Αισχύλος βέβαια τα παρουσιάζει όλα αυτά 700 χρόνια μετά και μπορεί απλά να περιγράφει την τεχνολογία της δικής του εποχής. Αλλά δεν αποκλείεται να συνέβη κάπως έτσι.
Το γεγονός είναι ότι αρχαιολογικές έρευνες έχουν φέρει στο φως εκτεταμένο δίκτυο φρυκτωριών στην ηπειρωτική αλλά και στη νησιωτική Ελλάδα. Τα δίκτυα λειτούργησαν για πολλούς αιώνες. Στην περίοδο της Βυζαντινής αυτοκρατορίας έχουμε τις καμινοβιγλατορίες και το περίφημο "Ωρονόμιο" του Λέοντα του Φιλοσόφου. Οι Βυζαντινοί με ένα παρόμοιο σύστημα είχαν άμεση πληροφόρηση για τις εισβολές των Βαρβάρων, από τα ανατολικά κυρίως.

Το σύστημα έχει παρουσιαστεί με παραστατικό τρόπο στην ταινία "Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών" για να ειδοποιθεί η Γκοντόρ για την επίθεση των Ορκ (ή κάτι τέτοιο τέλος πάντων). Η απεικόνιση είναι πολύ πετυχημένη και ακριβής, πράγμα σπάνιο για κινηματογραφική ταινία.

10.5.13

Επιμονή

Μια παραίνεση από τον Κάλβιν Κούλιτζ (Calvin Coolidge), 30ο Πρόεδρο των ΗΠΑ (1923-1929):
Είναι λίγο μεγάλο για αυτό το δημοσιεύω εδώ και όχι στο Γνωμικολογικόν.

 "Nothing in the world can take the place of persistence.
 Talent will not; nothing is more common that unsuccessful individuals with talent.
 Genius will not; unrewarded genius is almost a proverb.
 Education will not; the world is full of educated derelicts.
 Persistence and determination alone are omnipotent."
και σε μετάφραση:
 Τίποτα στον κόσμο δεν μπορεί να υποκαταστήσει την επίμονη προσπάθεια.
 Όχι το ταλέντο: τίποτα δεν είναι πιο συνηθισμένο από αποτυχημένα άτομα με ταλέντο.
 Όχι η ιδιοφυΐα: η μη αναγνωρισμένη ιδιοφυΐα είναι μια σχεδόν παροιμιώδης φράση.
 Όχι η μόρφωση: ο κόσμος είναι γεμάτος από ξοφλημένους με μόρφωση.
 Η επιμονή και η θέληση μόνο είναι παντοδύναμες.

28.4.13

Νεανίσκος και Γραυς

Ένας σχετικά άγνωστος αλλά πολύ ενδιαφέρων μύθος του Αισώπου

Νεανίσκος τις ὁδοιπορῶν ἐν ἡμέρᾳ καύσωνος ἐντυγχάνει γυναικί τινι γραΐδι, ἥτις καὶ αὐτὴ τὴν αὐτὴν ὁδὸν τῷ νεανίσκῳ συνεπορεύετο. ὁρῶν δὲ αὐτὴν ἐκεῖνος τῷ τε καύσωνι καὶ τῷ τῆς ὁδοιπορίας καμάτῳ δεινῶς ἰλιγγιῶσαν, κατῴκτειρε τῆς ἀσθενείας, καὶ μηκέτι ἐξισχύουσαν ὅλως πορεύεσθαι, ἄρας ταύτην τῆς γῆς ἐπὶ τῶν νώτων αὐτοῦ διεβάσταζε. ταύτην δὲ ἐπιφερόμενος λογισμοῖς τισιν αἰσχροῖς δεινῶς ἐταράτετο, ὑφ’ ὧν καὶ πρὸς οἶστρον ἀκολασίας καὶ σφοδρὸν ἔρωτα ὁ αὐτοῦ ἦρτο ἰθύφαλλος· εὐθὺς δὲ τῇ γῇ καταθεὶς τὴν γραΐδα, ταύτῃ ἀκολάστως συνεγένετο. ἡ δὲ πρὸς αὐτὸν ἁπλοϊκῶς ἔλεγε “τί ἐστιν ὃ ἐπ’ ἐμοὶ εργάζῃ;” ὁ δὲ αὐτῇ ἔφη ὡς “βαρεῖα πέφυκας, καὶ τούτου χάριν ἀπογλύψαι σου τῆς σαρκὸς διανενόημαι.” καὶ ταῦτα εἰπών, καὶ εἰς τέλος αὐτῇ συμφθαρείς, πάλιν τῆς γῆς ταύτην ἐξάρας ἐπὶ τῶν ἑαυτοῦ νώτων ἐπέθετο. καὶ μῆκος ὁδοῦ τινος διελάσαντος αὐτοῦ, ἔφη πρὸς αὐτὸν ἡ γραῦς “εἰ ἔτι βαρεῖά σοι καὶ ἐπαχθὴς πέφυκα, πάλιν με καταγαγὼν πλέον ἐξ ἐμοῦ ἀπόγλυψον.”


Οὗτος δηλοῖ ὡς τῶν ἀνθρώπων τινές, τὴν ἰδίαν πληροῦντες ἐπιθυμίαν, προφασίζονται ὡς ἐξ ἀγνοίας τὸ γεγονὸς διεπράξαντο, δόξαντες δῆθεν μὴ ἐκεῖνο, ἀλλ’ ἕτερόν τι τῶν δεόντων μᾶλλον πεποιηκέναι.

From Ben Perry’s Aesopica (Urbana IL: 1952), no 410.

19.4.13

Νέες Κατηγορίες Γνωμικών

Έντεκα νέες κατηγορίες γνωμικών στο Γνωμικολογικόν από σήμερα:

Από αυτές, οι τρεις πρώτες προέκυψαν από διάσπαση της κατηγορίας "Πολιτική και Εξουσία" που τώρα έμεινε μόνο "Πολιτική" και παρόλα αυτά εξακολουθεί να είναι από τις πολυπληθέστερες κατηγορίες.

18.3.13

Ιf I had my life to live over

Ένα έξοχο ποίημα από τον Don Herold (που μερικές φορές αποδίδεται λανθασμένα στον Borges):

Ιf I had my life to live over,
I'd try to make more mistakes next time.
I would relax. I would limber up.
I would be sillier than I have on this trip.
I would be crazier. I would be less hygienic.
I would take more chances, I would take more trips.
I would climb more mountains, swim more rivers,
and watch more sunsets.
I would burn more gasoline. I would eat more ice cream and less beans.
I would have more actual troubles and fewer imaginary ones.
You see, I am one of those people who lives
prophylactically and sensibly and sanely,
hour after hour, day after day.

Oh, I have had my moments
And if I had it to do over again, I'd have more of them.
In fact, I'd try to have nothing else.
Just moments,one after another.
Instead of living so many years ahead each day.
I have been one of those people who never go anywhere
without a thermometer, a hot water bottle, a gargle, a
raincoat, and a parachute.

If I had to do it over again, I would go places and do things.
I'd travel lighter than I have.
If I had my life to live over, I would start barefooted
earlier in the spring and stay that way later in the fall.
I would play hooky more. I wouldn't make such good grades
except by accident.
I would ride on merry-go-rounds.

I'd pick more daisies!

17.1.13

gringos

gringo-ετυμολογία

Η λέξη gringo χρησιμοποιείται από τους Λατινοαμερικανούς -και κυρίως τους Μεξικανούς- για να να περιγράψει οποιονδήποτε μη Ισπανόφωνο -και κυρίως τους Αμερικανούς.
Η πρώτη γραπτή μαρτυρία για την ύπαρξή της χρονολογείται  από το 1849.
Τον 20ο αιώνα η λέξη διεθνοποιήθηκε και έγινε ευρέως γνωστή, κυρίως χάρη στις ταινίες γουέστερν.

Ποια είναι όμως η προέλευση της λέξης;

Παλαιότερα πίστευαν ότι  η λέξη προέκυψε από Ιρλανδέζικο τραγούδι με τίτλο Green grow the lilacs που ήταν πολύ δημοφιλές στην Αμερική στην περίοδο του πολέμου ΗΠΑ-Μεξικού (1846-1849).  Σύμφωνα με αυτήν την υπόθεση, οι Μεξικανοί ακούγοντας τους Αμερικανούς στρατιώτες να τραγουδούν συνέχεια "green grows" άρχισαν να τους αποκαλούν συλλήβδην gringos.

H θεωρία αυτή δεν ισχύει πλέον.
Σήμερα θεωρείται βέβαιο ότι η λέξη προέρχεται από παραφθορά του Griego που σημαίνει Έλληνας.


Έπεσα πάνω σε αυτή την ερμηνεία στη Wikipedia,  στην ωραία σελίδα με τις misconceptions. Στη συνέχεια διαπίστωσα ότι η ετυμολογία αυτή υιοθετείται από όλα τα online λεξικά και μάλιστα σαν η μοναδική εξήγηση για την προέλευση της λέξης. Άρα, δεν πρόκειται απλώς για μια ερμηνεία και μια θεωρία ούτε για μια ακόμα ελληνοκεντρική άποψη, αλλά για ένα γλωσσολογικό επιστημονικό δεδομένο.

Είμαστε όλοι gringos λοιπόν.

14.1.13

Ψήφος στα Γνωμικά

Από τα μέσα Δεκεμβρίου του 2012 έχω προσθέσει σε πολλές σελίδες του Γνωμικολογικού τη δυνατότητα για την εκδήλωση προτίμησης σε ένα γνωμικό κλικάροντας στο αστεράκι κάτω δεξιά  (κάτι σαν ψήφος ή σαν "Like"). Οι τακτικοί θαμώνες του Γνωμικολογικού θα έχουν προσέξει την αλλαγή.

Για όσα  γνωμικά ήδη έχουν ψηφιστεί, υπάρχει και η σχετική ένδειξη με τον αριθμό των ψήφων μέχρι στιγμής.

Για τους δύσπιστους , θα πρέπει να τονίσω ότι η ψήφος αυτή είναι εντελώς ανώνυμη. Δεν σχετίζεται με τα Like στο FB ή σε οποιαδήποτε άλλο δίκτυο.  Και επιπλέον δεν χρειάζεται log in. Ο μόνος κανόνας είναι ότι δεν μπορεί να ψηφίσει κανείς το ίδιο γνωμικό δύο φορές. Τουλάχιστον όχι από το ίδιο ΙΡ (και ο νοών νοείτω).

Ανέκαθεν δίσταζα να εισάγω αυτό το στοιχείο στο Γνωμικολογικόν παρόλο που ήταν στα υπόψιν από τότε που δημιουργήθηκε το site. Οι βασικές μου επιφυλάξεις ήταν ότι δεν ήθελα να βαρύνω οπτικά τις σελίδες, αλλά ούτε και με επιπλέον φορτίο τον server, πράγμα που θα δημιουργούσε διάφορα προβλήματα, με πιο βασικό την καθυστέρηση στο φόρτωμα των σελίδων. Για το λόγο αυτό αποφάσισα να να το εφαρμόσω δοκιμαστικά για λίγο και μετά να αποφασίσω αν θα οριστικοποιηθεί.

Μετά από ένα μήνα, μπορώ να πω ότι η δοκιμαστική περίοδος έχει λήξει. Το στοιχείο δεν είναι πλέον σε beta. Δεν βλέπω δυσλειτουργίες στη σελίδα ούτε κολλάει το script που είναι συνηθισμένο πρόβλημα σε κάτι τέτοιους νεωτερισμούς. Επιπλέον από την πρώτη στιγμή -κυριολεκτικά- άρχισε να αξιοποιείται από τους φίλους του Γνωμικολογικού.

Η ψηφοφορία των γνωμικών λοιπόν ήρθε για να μείνει στο Γνωμικολογικόν.

Εδώ που τα λέμε ήταν κάτι που έλειπε από την ιστοσελίδα. Νομίζω πως όλοι οι επισκέπτες του Γνωμικολογικού πέφτουν κάποια στιγμή πάνω σε μια φράση για την οποία θα ήθελαν να είχαν έναν τρόπο να εκφράσουν πόσο τους αρέσει. Και όλα τα sites αυτού του τύπου προσφέρουν κάποιου είδους δυνατότητα για να δηλώσεις την προτίμησή σου αν και συνήθως, κατά την ταπεινή μου άποψη, με πολύ έντονο τρόπο και σε βάρος της εμφάνισης και της λειτουργικότητας της ιστοσελίδας.

Θα μπορούσα να βάλω και το αντίθετο, καταψήφιση δηλαδή ενός γνωμικού, αλλά ας μην το παρακάνουμε.

Όταν θα μαζευτεί ένας ικανοποιητικός αριθμός ψήφων, αυτή η συλλογική προτίμηση θα υπεισέλθει αναγκαστικά και στην αξιολόγηση των γνωμικών, που μέχρι στιγμής γίνεται με κάπως υποκειμενκά/ προσωπικά κριτήρια (πάνω σ' αυτό θα επανέλθω με ένα άλλο post).

Τα πιο δημοφιλή με βάση τις ψήφους των αναγνωστών ευρίσκονται στη σελίδα "Τα Δημοφιλή".

Ποια συμπεράσματα αντλεί κανείς από αυτή την πρώτη συγκομιδή προτιμήσεων ψήφων;

Όχι συναρπαστικά, θα πρέπει να πω. Με την έννοια ότι ήταν μάλλον αναμενόμενα:
Πολύς Καζαντζάκης και Ελύτης και κατά δεύτερο λόγο Νίτσε, Γκάντι, Όσκαρ Ουάιλντ, Αϊνστάιν  και (εδώ είναι μια μικρή έκπληξη) Βάρναλης.

Υπάρχουν κάποιες μεμονωμένες εκπλήξεις όπως τα γνωμικά:
«Όποιος δεν μπορεί να καταλάβει τη σιωπή σου, δεν μπορεί να καταλάβει ούτε τα λόγια σου» (J.R.R. Tolkien) ή αυτό του Τουρνιέ:


ή αυτό:

Πρέπει πάντως να παραδεχτώ ότι σε ένα βαθμό η ψηφοφορία επηρεάζεται πολύ από τα γνωμικά που περιέχονται στις σελίδες των διαφόρων επιλογών (με τα Καλύτερα, τα Κλασικά κλπ). Για το λόγο αυτό δεν έχω βάλει δυνατότητα ψηφοφορίας στα Καινούργια και στα Δημοφιλή. Θα ήταν άδικο για τα άλλα γνωμικά.

Πιστεύω πως σε βάθος χρόνου η ψηφοφορία των επισκεπτών θα δώσει ενδιαφέροντα αποτελέσματα. Προς το παρόν, ένα μόλις μήνα μετά, δεν υπάρχει ακόμα μεγάλος αριθμός ψήφων και δεν είναι εύκολο να βγουν στατιστικά συμπεράσματα.

Ο βασικός λόγος βέβαια δεν είναι αυτός. Ο βασικός λόγος είναι να δοθεί η δυνατότητα μιας κάποιας συμμετοχής σε όσους φίλους του site αισθάνονται αυτήν την ανάγκη. 

13.1.13

Kριτήρια για το κακό ποίημα.

Γκότφριντ Μπένν, κριτήρια για το κακό ποίημα.





Υποθέτω πως μου θέσατε το ερώτημα, τι είναι ακριβώς ένα μοντέρνο ποίημα, τι μορφή έχει, και πάνω σ' αυτό θα απαντήσω με αρνητικές αναφορές, δηλαδή ποιά μορφή δεν έχει.
Σας κατονομάζω τέσσερα διαγνωστικά συμπτώματα με τη βοήθεια των οποίων θα μπορειτε εσείς οι ίδιοι να διακρίνετε στο μέλλον, αν ένα ποίημα είναι σύμφωνο με την εποχή ή όχι... Αυτά τα τέσσερα συμπτώματα είναι:

 Πρώτον η εξύμνηση
Ένα ποίημα με χωρισμό και αντιδιαστολή του εξυμνουμένου αντικειμένου και του ποιητικού Εγώ, με εξωτερική διακόσμηση και εσωτερική αναφορά. Αυτό υποστηρίζω, συνιστά σήμερα έναν πρωτόγονο τρόπο για να δώσει κανείς έκφραση στη λυρική ουσία.

 Δεύτερον το ΣΑΝ
Έαν ΣΑΝ σημαίνει πάντοτε μια βίαιη είσοδο του αφηγηματικού, του πεζού λόγου, μια χαλάρωση της γλωσικής έντασης, μια αδυναμία της δημιουργικής μεταφοράς.

Τρίτον τα χρώματα
με τη χρήση χρωμάτων πιστευει ο συγγραφέας πως επιδρά με ιδιαίτερη ηδύτητα και φαντασία, παραβλέπει όμως πως αυτές οι λέξεις δεν είναι παρά καθαρές λεξικές κοινοτοπίες που βρίσκουν καλύτερα περίθαλψη στον οπτικό και στον οφθαλμίατρο.

 Τέταρτο ο σεραφικός τόνος Όταν το ποίημα αρχίζει αμέσως ή φθανει γρήγορα ...σε ησυχία και δεσμά δίχως απαρχή,ακολουθούν σφαιρικοί θόλοι, τελείωση, αστρική νίκη, ίδρυση νέων θεών και παρόμοια συμπαντικά αισθήματα, πρόκειται συνήθως για έναν φθηνό υπολογισμό στην αισθηματικότητα και την αβρότητα του αναγνώστη. Αυτός ο σεραφικός τόνος δεν συνιστά υπέρβαση του πραγματικού αλλά φυγή από το πραγματικό... Ο μεγάλος ποιητής όμως είναι ένας μεγάλος ρεαλιστής, πολύ κοντά σε κάθε πραγματικότητα- φορτίζεται με πραγματικότητες, είναι στο έπακρο γήινος, ένα τζιτζίκι, γεννημένο, σύμφωνα με το μύθο, από τη γη, το αθηναικό έντομο.

Όταν λοιπόν στο μέλλον πέσετε πάνω σε ένα ποίημα, πάρτε παρακαλώ ένα μολύβι όπως κάνετε στο σταυρόλεξο και παρατηρήστε: εξύμνηση, ΣΑΝ, χρωματική κλίμακα, σεραφικός τόνος, και θα φθάσετε σύντομα στην προσωπική σας κρίση. Θα μου επιτρέψετε να κάνω την παρατήρηση, πως στη λυρική ποίηση το μέτριο είναι αυτοχρήμα ανεπίτρεπτο και ανυπόφορο....

 Μετ. Θεόδωρος Άδραστος