Αγγλικές λέξεις lost in translation

Μερικές σκέψεις που μου δημιουργήθηκαν μεταφράζοντας αγγλικά γνωμικά για το Γνωμικολογικόν:

Πολλοί συχνά καυχώμεθα για τον πλούτο της γλώσσας μας. Και δικαίως.
Η γλώσσα μας είναι από τις πιο πλούσιες στο κόσμο. Πώς θα μπορούσε να ‘ναι αλλιώς, όταν εξελίσσεται διαρκώς επί τόσες χιλιάδες χρόνια. Άλλο τώρα αν εμείς χρησιμοποιούμε ένα μικρό μόνο μέρος αυτού του τεράστιου πλούτου...Τέλος πάντων...

Το θέμα είναι ότι όλες οι γλώσσες έχουν το δικό τους πλούτο και τις δικές τους μοναδικές λέξεις. Εδώ οι Εσκιμώοι, που δεν πρέπει να έχουν και την πιο πλούσια γλώσσα στον κόσμο, έχουν 200 λέξεις για το "χιόνι".
Ειδικά, τώρα, στα Αγγλικά, υπάρχουν πάμπολλες λέξεις  που δεν μπορούν να μεταφραστούν εύκολα στα Ελληνικά.

Κατ΄αρχάς, υπαρχουν κάποιες λέξεις  που ναι μεν έχουν ακριβή μετάφραση στα Ελληνικά, αλλά για την απόδοσή τους απαιτούνται παραπάνω από μία ελληνικές λέξεις. Αυτό είναι σίγουρα ένα δείγμα γλωσσικής ένδειας. Απαράδεκτο για μια γλώσσα όπως η δικιά μας. Μερικά παραδείγματα:
shrug = αδιάφορο ανασήκωμα ώμων 
toe = δάχτυλο ποδιού 
stalker= ο παρακολουθών και παρενοχλών (ας πούμε...)

Μετά, υπάρχει μια μεγάλη ομάδα λέξεων, πολύ συνηθισμένων και χρήσιμων, που η απόδοσή τους στα ελληνικά δεν μπορεί να γίνει με πλήρη ακρίβεια. Το αποτέλεσμα είναι ότι πολύ συχνά χρησιμοποιείται, και στην ελληνική καθομιλουμένη, ο αγγλικός όρος. Παράδειγμα η λέξη manager, που κατά λέξη σημαίνει "διευθυντής", αλλά όπως όλοι ξέρουμε είναι κάτι πολύ περισσότερο και εμπεριέχει, συν τοις άλλοις, και ένα υπαινιγμό για ηγετικές και διαχειριστικές  ικανότητες. Ή η λέξη gentleman, που η πλησιέστερη μετάφρασή της είναι "ευπατρίδης", αλλά η αγγλική λέξη έχει πολύ πιο πλούσιο νόημα. Άλλα παραδείγματα αυτής της κατηγορίας :
concept, process, business, project, scheme, pattern, motivation, commitment, feedback, context, budget, option, visualization, mainstream, interface, generic, timing
Στην ίδια κατηγορία είναι και το style, αλλά αυτό είναι αυτούσια δανεισμένο από τα Γαλλικά. Σημειωτέον ότι δύο από τις παραπάνω (scheme, generic) έχουν ελληνική ρίζα, αλλά έχουν πάρει ένα διευρυμένο νόημα.
Τα κοινά στοιχεία όλων αυτών των λέξεων είναι ότι πρώτον, είναι πολύ διαδεδομένες και χρήσιμες και δεύτερον, καμιά απόδοσή τους στα ελληνικά δεν είναι τόσο περιεκτική όσο η αγγλική λέξη. Δυστυχώς. Έχω τη γνώμη ότι δεν πειράζει να τις χρησιμοποιούμε ως έχουν, με λατινικούς μάλιστα χαρακτήρες.

Τέλος, υπάρχουν πάμπολλες άλλες λέξεις που επίσης δεν μπορούν να μεταφραστούν με επιτυχία στα Ελληνικά (ακόμα και με παραπάνω από μία λέξεις), αλλά που δεν είναι τόσο διαδεδομένες και τόσο γνωστές, πράγμα που καθιστά απαγορευτική τη χρήση τους ως έχουν. Οπότε η μόνη διέξοδος για τη μετάφρασή τους είναι μια ελεύθερη απόδοση, που σπάνια όμως οδηγεί σε ικανοποιητική ερμηνεία. Παράδειγμα οι πολύ ωραίες λέξεις resilient (κάτι μεταξύ του "απτόητος" και "ανθεκτικός") και leverage (ο νεολογισμός "μόχλευση" είναι ατελέστατος και ατυχέστατος). Μερικές άλλες τέτοιες λέξεις: stakes,turf, attitude, rationalization, vintage.

Kαι ας μην επεκταθούμε στην ορολογία των νέων τεχνολογιών, όπου γίνεται ο χαμός (πώς να μεταφράσεις, λόγου χάριν, το spam;).

Τούτων όλων λεχθέντων, δεν πρέπει να παραβλέψουμε ότι βεβαίως και τα Ελληνικά έχουν πάρα πολλές λέξεις που δεν μεταφράζονται εύκολα σε αλλες γλώσσες.
Το πιο τετριμμένο παράδειγμα είναι το "φιλότιμο". Αλλά η προσωπική μου προτίμηση είναι η λέξη "έρωτας" και τα παράγωγά της. Είναι αδιανόητο που ούτε τα Αγγλικά ούτε τα Γαλλικά δεν έχουν αντίστοιχη λέξη (για τις άλλες γλώσσες δεν ξέρω)