"F" word: χρήσεις

Catastrophe και Κατρακύλα

Μια από τις ωραίες φράσεις στο βιβλίο «Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά» του  Καζαντζάκη: 

Άνθρωπος δεν είμαι; 'Άνθρωπος, πάει  να πει στραβός. Έπεσα κι εγώ με τα μούτρα στο λάκκο όπου κι οι μπροστινοί μου. Παντρεύτηκα. Πήρα την κατρακύλα. Έγινα νοικοκύρης, έχτισα σπίτι· έκαμα παιδιά. Βάσανα.

Στην αγγλική μετάφραση και στην ταινία η φράση αποδίδεται ως εξής: 


Am I not a man? And is a man not stupid? I'm a man, so I married. Wife, children, house, everything. The full catastrophe.

Όπως συχνά συμβαίνει με τις μεταφράσεις η αρχική έννοια ψιλοχάνεται. Το «κατρακύλα» γίνεται «καταστροφή» που βεβαίως δεν είναι το ίδιο πράγμα. Αλλά πώς να αποδώσεις το «κατρακύλα»; Degradation, ισως. Τελείως ξενέρωτο. Το catastrophe είναι τελικά καλύτερο. Επιπλέον, οι λέξεις «στραβός» και «βάσανα» επίσης δεν μπορούν να αποδοθούν ακριβώς (οπότε δεν αποδίδονται). 

Το ωραίο είναι ότι η αγγλική φράση είναι ίσως η πιο γνωστή και η πιο quotable φράση του Καζαντζάκη διεθνώς.
Μάλιστα υπάρχει και μια πολύ πετυχημένη αγγλική σειρά με τον τίτλο Catastrophe, οι δημιουργοί της οποίας υποτίθεται ότι τον εμπνεύσθηκαν από τη συγκεκριμένη φράση του Καζαντζάκη! 

Περιεκτική και όμορφη λέξη η «κατρακύλα». Μου φαίνεται ότι θα πρέπει να την προσθέσουμε στις ελληνικές λέξεις που δεν μεταφράζονται!