Κάλαντα της Πρωτοχρονιάς

Μια απόπειρα να εξηγηθούν τα -ελαφρώς ακατανόητα- κάλαντα της Πρωτοχρονιάς (που έχουν Βυζαντινή προέλευση).

Καταρχήν πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι στα Βυζαντινά χρόνια τα κάλαντα δεν τα έλεγαν μικρά παιδιά αλλά συνήθως παρέες νέων  (εξ ου το «δες κι εμέ το παλληκάρι»).

Μια άλλη επισήμανση, για τα κάλαντα γενικώς, είναι ότι πέρα από τις αναφορές στην επικείμενη εορτή (Χριστούγεννα, Πρωτοχρονιά, Φώτα), είχαν τη μορφή διαλόγου με τους ενοίκους του σπιτιού.

Στην πιο διαδεδομένη εκδοχή των καλάντων της Πρωτοχρονιάς, η παρέα που λέει τα κάλαντα δεν απευθύνεται στον «αφέντη» του σπιτιού (που ήταν το πιο συνηθισμένο) αλλά στην κόρη του σπιτιού. Ήταν ένα είδος βυζαντινού εορταστικού φλερτ.

 Μέσα από τα κάλαντα εκφράζεται συγκαλυμμένα το ενδιαφέρον των καλαντιστών προς τη νέα. Η σειρά των στίχων είναι εναλλάξ ένας στίχος, που αναφέρεται στον Άγιο Βασίλη, και στη συνέχεια ένας στίχος με  υπονοούμενα ή κοπλιμέντα προς την κοπέλα για την οποία λέγονται τα κάλαντα.

Στους στίχους των καλάντων που ακολουθούν οι μονοί στίχοι είναι αυτοί  που αναφέρονται στον Άγιο Βασίλειο, που γιορτάζει την πρωτοχρονιά και οι ζυγοί αυτοί που απευθύνονται στην κοπέλα. Σε παρένθεση οι επεξηγήσεις:

 1. Αρχιμηνιά και αρχιχρονιά
2. Ψηλή μου δεντρολιβανιά (που είσαι ψηλή και λυγερή σαν δεντρολιβανιά)
3. και αρχή καλός μας χρόνος
4. εκκλησιά με τ’ άγιο θόλος (είσαι εντυπωσιακή σαν εκκλησιά με τρούλο)
5. Αρχή που βγήκε ο Χριστός, άγιος και πνευματικός
6. στη γη να περπατήσει και να μας καλοκαρδίσει (η κοπελιά)
7. Άγιος Βασίλης έρχεται
8. και δεν μας καταδέχεται (δεν μας καταδέχεται η κοπέλα)
9. από την Καισαρεία
10. συ είσαι αρχόντισσα κυρία (εσύ κοπέλα μου είσαι αρχόντισσα)
11. Βαστάει εικόνα και χαρτί  (ο άγιος όπως παριστάνεται στις εικόνες)
12. ζαχαροκάντιο ζυμωτή (είσαι σαν γλυκό ζυμωμένο, σαν ζαχαροκάντιο, δηλ. γλυκό από ζαχαροκάλαμο)
13. χαρτί και καλαμάρι
14. δες κι εμέ το παλληκάρι (κοίτα και μένα το παλληκάρι)
15. Το καλαμάρι έγραφε (είναι θέληση του αγίου σε συνδυασμό με τον επόμενο στίχο)
16. την μοίρα του την έλεγε (είναι η μοίρα μας να είμαστε μαζί [;])
17. και το χαρτί ομίλει (αυτό μάλλον μπαίνει για ομοιοκαταληξία)
18. άγιε μου, άγιε μου καλέ Βασίλη (για ξεκάρφωμα)


Το post βασίστηκε σε άρθρο του  Karamatskos Dimitris 
http://karamatskos.blogspot.gr/2012/04/blog-post_3251.html?view=classic

Τα ονόματα των χωρών του Νέου Κόσμου

Η προέλευση των ονομάτων των χωρών της Αμερικής.

Αμερική
Μπορεί ο Κολόμβος να είναι αυτός που ανακάλυψε την Αμερική, αλλά το όνομά της το πήρε από έναν άλλο Ιταλό εξερευνητή τον Αμερίγκο Βεσπούτσι (Amerigo ή Americus Vespucci, 1454-1512) που ήταν ο πρώτος που κατάλαβε ότι πρόκειται για νέα ήπειρο και την εξερεύνησε δεόντως.

Καναδάς
Προέρχεται από την ινδιάνικη λέξη Kanata που σημαίνει χωριό. Όταν ο Γάλλος εξερευνητής Ζακ Καρτιέ, που έφθασε στο Κεμπέκ το 1535, άκουσε τους Ινδιάνους της φυλής Ιροκουά να χρησιμοποιούν τη λέξη, νόμισε ότι αφορούσε ολόκληρη την περιοχή, οπότε τη χρησιμοποίησε παρεφθαρμένη ως Canada στους χάρτες του. Κατέληξε να προσδιορίζει όλο και μεγαλύτερη έκταση έως ότου συμπεριέλαβε ολόκληρη τη σημερινή χώρα.

Βενεζουέλα
Σημαίνει «Μικρή Βενετία». Όταν το 1499 ο Βεσπούτσι έφτασε εκεί, είδε τις καλύβες των ιθαγενών που ήταν χτισμένες σε πασσάλους, πάνω από τη λίμνης Μαρακαΐμπο που θύμιζαν (;!) Βενετία και έτσι ονόμασε την περιοχή Piccola Venezia ή Veneziola (μικρή Βενετία στα Ιταλικά). Δεδομένου ότι επρόκειτο για ισπανική αποικία, τελικά επικράτησε η ισπανική εκδοχή αυτής της ονομασίας: Venezuela.

Αργεντινή
Πήρε το όνομά της από το λατινικό argentum που σημαίνει «άργυρος» (ασήμι) εξαιτίας ενός θρύλου που είχαν ακούσει οι πρώτοι Ευρωπαίοι, τον 16ο αιώνα, ότι στο εσωτερικό της χώρας υπήρχαν βουνά από ασήμι. Τα βουνά αυτά δεν βρέθηκαν ποτέ, αλλά το όνομα έμεινε.

Μεξικό
Πήρε το όνομά της από τους γηγενείς Ατζέκους που στη δική τους γλώσσα ονομάζονταν Μεσίκα ή Μεχίκα. Γι’ αυτό και η ισπανική προφορά για το Mexico είναι Μέχικο.

Βραζιλία
Πήρε το όνομά της από ένα είδος δέντρου από το οποίο παράγεται μια βαθυκόκκινη βαφή που ήταν το πιο εμπορεύσιμο είδος της νέας αποικίας καθώς χρησιμοποιούνταν στην υφαντουργία. Το δέντρο (και η βαφή) ονομάστηκε από τους Πορτογάλους brasil που σημαίνει, στο περίπου, βαθύ κόκκινο σαν κάρβουνο στη χόβολη.

Κολομβία
Αυτό είναι προφανές: Πήρε το όνομά της από τον Χριστόφορο Κολόμβο. Τον 18ο αιώνα, «Κολομβία» ονομάστηκε από τον επαναστάτη Francisco de Miranda (1750-1816) όλο το βόρειο τμήμα της Νοτίου Αμερικής (και μέρος της Κεντρικής) που περιελάμβανε τις σημερινές χώρες Παναμά, Ισημερινό, Βενεζουέλα, Βόρεια Βραζιλία, Βόρειο Περού και Κολομβία. Το 1819 δημιουργήθηκε ανεξάρτητο κράτος με την ονομασία «Δημοκρατία της Κολομβίας» ή «Μεγάλη Κολομβία» που περιελάμβανε όλες αυτές τις χώρες και περιοχές. Το κράτος αυτό διαλύθηκε το 1831 και έσπασε σε μικρότερα κράτη. Η σημερινή Κολομβία ονομάστηκε τότε «Νέα Γρανάδα». Το 1863 μετονομάστηκε σε «Ηνωμένες Πολιτείες Κολομβίας» και το 1886 έλαβε το σημερινό της όνομα, Κολομβία.

Παραγουάη
Το όνομα προέρχεται από τον ομώνυμο ποταμό, αλλά η προέλευση του ονόματος του ποταμού δεν είναι σίγουρη. Ίσως οφείλεται στους γηγενείς Ινδιάνους Γουαράνι σε συνδυασμό με τη λέξη πάρα που στη γλώσσα τους σημαίνει νερό.

Ουρουγουάη
Παρόμοια περίπτωση με την προηγούμενη. Και εδώ υπάρχει ποταμός που δάνεισε το όνομά του στη χώρα, με αβέβαιη, επίσης, ετυμολογία. Ίσως σημαίνει ποτάμι των ουρουγουά όπου «ουρουγουά» στη γλώσσα των Γουαράνι ήταν ένα είδος σαλιγκαριού που αφθονεί στο ποτάμι.

Βολιβία
Πήρε το όνομά της από τον επαναστάτη Σιμόν Μπολιβάρ (1783-1830). Σημειωτέον ότι ο Μπολιβάρ είχε γεννηθεί στη Βενεζουέλα με μακρινή καταγωγή από το χωριό Bolivar της χώρας των Βάσκων στην Ισπανία. Το 1825, η γερουσία της χώρας κήρυξε την ανεξαρτησία της και διάλεξε αυτό το όνομα προς τιμή του επαναστάτη που είχε αρχίσει τον αγώνα για την ανεξαρτησία όλων των χωρών του Βορείου τμήματος της Νοτίου Αμερικής.

Παναμάς
Προέρχεται από την ινδιάνικη λέξη panama για τη σημασία της οποίας υπάρχουν διάφορες εκδοχές: είτε προέρχεται από το ομώνυμο είδος δέντρου που κυριαρχεί εκεί (αλλά μάλλον το δέντρο πήρε το όνομά του από τη χώρα και όχι το αντίστροφο) είτε σημαίνει πολλές πεταλούδες είτε από ένα ψαροχώρι ιθαγενών με αυτό το όνομα από έτρεφε με ψάρια όλη την αποικία. Η επίσημη κρατική ιστορία βόλεψε τις τρεις εκδοχές σε μία και σήμερα τα σχολεία της χώρας διδάσκουν ότι Παναμάς σημαίνει μέρος με πολλά ψάρια, πολλές πεταλούδες και πολλά δέντρα.

Περού
Περού ή Μπερού ήταν το όνομα ενός τοπικού ηγεμόνα σε μια περιοχή στον νοτιοδυτικό Παναμά. Στις αρχές του 16ου αιώνα, αυτό το σημείο ήταν η εσχατιά της ισπανικής επικράτειας. Όταν αργότερα ο Φρανσίσκο Πισάρο άρχισε τις καταστροφικές επιδρομές του πιο νότια, στη Χώρα των Ίνκας, σε άγνωστες και αχαρτογράφητες τότε περιοχές, οι αναφορές του, ελλείψει άλλου ονόματος, μιλούσαν για τη χώρα «νότια του Περού». Όταν τελικά οι Ισπανοί κυριάρχησαν και εκεί, η νέα περιοχή ονομάστηκε Περού.

Γουαδελούπη
Ο Κολόμβος το 1493 ονόμασε το νησί Santa María de Guadalupe προς τιμήν της μονής της Θεοτόκου στη Γουαδελούπη της Ισπανίας που ήταν από τα πιο σημαντικά ιερά προσκυνήματα στην Ισπανία. Με τον καιρό η ονομασία απλοποιήθηκε σε σκέτο Guadalupe.

Ονδούρα
Honduras στα ισπανικά σημαίνει βαθιά νερά και αρχικά αυτό ήταν το όνομα ενός κόλπου στα δυτικά  που κατέληξε να είναι το όνομα ολόκληρης της χώρας.

Χιλή
Οι Ισπανοί δανείστηκαν το όνομα από τους Ίνκας. Υπάρχουν διάφορες θεωρίες για τη σημασία του. Οι επικρατέστερες είναι ότι είτε πρόκειται για το όνομα ενός τοπικού ηγεμόνα των Ίνκας είτε είναι κάποια λέξη που σήμαινε «άκρη του κόσμου» ή κάτι παραπλήσιο.

Ελ Σαλβαδόρ
Ο Ισπανός κονκισταδόρ Pedro de Alvarado y Contreras ονόμασε το μέρος Provincia De Nuestro Señor Jesus Cristo, El Salvador Del Mundo που μπορεί να αποδοθεί στα Ελληνικά ως «Επαρχία του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού Σωτήρος» και επειδή ένα τέτοιο μακρινάρι δεν ήταν πολύ πρακτικό ως όνομα, έμεινε τελικά το El Savador.

Κόστα Ρίκα
Costa Rica στα Ισπανικά σημαίνει πλούσια ακτή. Οι πρώτοι Ισπανοί κατακτητές (ίσως ο ίδιος ο Κολόμβος) την ονόμασαν έτσι επειδή όταν όταν αποβιβάστηκαν εκεί για πρώτη φορά συνάντησαν ιθαγενείς με πολλά χρυσά κοσμήματα (και τους τα πήραν). Η ειρωνεία είναι ότι υπήρξε η πιο φτωχή αποικία στη Λατινική Αμερική.

Ισημερινός
Ονομάζεται έτσι επειδή ο Ισημερινός, Equador ή Εκουαδόρ στα Ισπανικά, διέρχεται από τη χώρα.

Γουατεμάλα
Το όνομα προέρχεται από μια λέξη των Ατζέκων που σημαίνει «πολλά δέντρα».

Νικαράγουα
Όταν οι πρώτοι Ισπανοί άποικοι έφτασαν στην περιοχή το 1521 έδωσαν το όνομα Nicarao στη μεγαλύτερη πόλη των ιθαγενών. Το αρχικό όνομα δεν ήταν ακριβώς αυτό αλλά κάτι πολύ πιο δυσκολοπρόφερτο το οποίο οι Ισπανοί απλοποίησαν. Από το όνομα της πόλης ονομάστηκε έτσι μια μεγάλη περιοχή και αργότερα ολόκληρη η χώρα.

Αϊτή
Προέρχεται από μια λέξη των ιθαγενών Ταΐνο που σημαίνει «χώρα με τα ψηλά βουνά». Έτσι ονομαζόταν το νησί Ισπανιόλα (το 1/3 από το οποίο καταλαμβάνει η Αϊτή) πριν έρθουν οι Ισπανοί. Όταν οι Γάλλοι απέκτησαν το δυτικό τμήμα της Ισπανιόλα (δηλ. τη σημερινή Αϊτή) του έδωσαν το όνομα Saint-Domingue επειδή ο Άγιος Δομήνικος ήταν ο προστάτης άγιος ολόκληρου του νησιού.. Όταν η χώρα κέρδισε την ανεξαρτησία της το 1804 επέλεξε το προκολομβιανό όνομα.

Δομινικανή Δημοκρατία
Το νησί Ισπανιόλα επί αποικιοκρατίας χωριζόταν σε δύο τμήματα. Το δυτικό τμήμα ανήκε στους Γάλλους και ονομαζόταν Saint-Domingue και το ανατολικό στους Ισπανούς ως Santo Domingo. Μετά την ανεξαρτησία (1844) το δυτικό τμήμα κράτησε την Ισπανική ονομασία, Άγιος Δομένικος.

Κούβα
Προέρχεται από λέξη των ιθαγενών Ταΐνο που μάλλον σήμαινε «εύφορη γη» ή κάτι τέτοιο. Παρεμπιπτόντως, το «Αβάνα» προέρχεται επίσης από τους Ταΐνο.

Γουιάνα
Το όνομα προέρχεται από ινδιάνικη λέξη που σήμαινε τόπος με πολλά νερά». Μέχρι το 1966 που ανεξαρτητοποιήθηκε από τη Βρετανία, λεγόταν «Βρετανική Γουιάνα».

Γαλλική Γουιάνα
Το Γουιάνα εξηγήθηκε πιο πάνω. Το «Γαλλική» προστίθεται αφενός επειδή ανήκει ακόμα στην Γαλλία και αφετέρου επειδή υπήρχαν παλιότερα πέντε διαφορετικές Γουιάνες: η Βρετανική, η Ολλανδική, η Γαλλική, η Πορτογαλική (τώρα, περιοχή της Βραζιλίας) και η Ισπανική (τώρα, μέρος της Βενεζουέλας).

Σουρινάμ
Προέρχεται από τη φυλή ιθαγενών Σουρινέν (παρακλάδι των Ταΐνο) που οι Ευρωπαίοι άποικοι πρόφεραν Σουρινάμ, ονομασία που αρχικά δόθηκε στον ομώνυμο ποταμό. Η χώρα από τον 17ο αιώνα ήταν Ολλανδική κτήση και λεγόταν «Ολλανδική Γουιάνα». Όταν το 1975 απέκτησε την ανεξαρτησία της, επέλεξε το όνομα του ποταμού και της παλιάς ινδιάνικης φυλής.

Αφορισμοί με αφορμή την εκλογή του Donald Trump

Μερικοί αφορισμοί περί πολιτικής με αφορμή την εκλογή του Donald Trump.

Στην πολιτική, είναι το αναπάντεχο που συμβαίνει πάντα.

- Θιέρσος

Όλοι θα θέλαμε να ψηφίσουμε τον καλύτερο, αλλά δεν είναι ποτέ υποψήφιος.
- Kin Hubbard

Στην πολιτική, η βλακεία δεν είναι μειονέκτημα.
- Ναπολέων Βοναπάρτης

Δεν ψήφισα ποτέ υπέρ κάποιου. Πάντα ψηφίζω εναντίον κάποιου.
- W.C. Fields

Σε όλες τις εποχές, η πολιτική ήταν η τέχνη του παραλόγου.
- Στέφαν Τσβάιχ

Αν θέλετε την εύνοια των μαζών, πρέπει να λέτε τα πιο ηλίθια και τα πιο χοντρά ψέματα.
- Αδόλφος Χίτλερ

Ισχυρόν όχλος εστίν, ουκ έχει δε νουν.
- Μένανδρος

Δημαγωγός είναι ένα άτομο με το οποίο διαφωνούμε ως προς το ποια συμμορία θα έπρεπε να κακοδιαχειρίζεται τη χώρα.
- Don Marquis

Όταν ο φασισμός θα έρθει στην Αμερική, θα είναι τυλιγμένος σε μια σημαία και θα κρατάει ένα σταυρό.
- Sinclair Lewis

Η ποιότητα της ηγεσίας φαίνεται ότι παίζει μικρό ρόλο στην ηγεσία των μαζικών κινημάτων. Αυτό που μετράει είναι η αλαζονική χειρονομία, η παντελής αδιαφορία για τη γνώμη των άλλων, η εγωκεντρική περιφρόνηση του κόσμου.
- Eric Hoffer

Η βασική μας υποχρέωση είναι να μην παίρνουμε τα σλόγκαν για λύσεις.
- Edward R. Murrow

Για να κυριαρχήσεις στους ανθρώπους είναι πιο εύκολο να εξάψεις τα πάθη τους παρά να υποστηρίξεις τα συμφέροντά τους.
- Gustave Le Bon

Μου λείπει ο Νίξον. Συγκρινόμενους μ’ αυτούς του Ναζί που έχουμε στο Λευκό Οίκο σήμερα, ο Νίξον ήταν ένας φλογερός φιλελεύθερος ιδεολόγος.
- Hunter S. Thompson

Τα λόγια ενός πολιτικού δεν φανερώνουν την ιδέα που έχει για το θέμα του, αλλά την ιδέα που έχει για το ακροατήριο του.
- George Will

Ο λαός δεν θέλει τις μεγάλες ιδέες, προτιμά τις φτηνές αλήθειες.
- Antoine Rivarol

Στην πολιτική, δύο πράγματα έχουν σημασία: το πρώτο είναι τα λεφτά και δεν μπορώ να θυμηθώ ποιο είναι το δεύτερο.
- Mark Hanna

Μερικές φορές «πλειοψηφία» σημαίνει ότι όλοι οι ηλίθιοι είναι από την ίδια πλευρά.
- Michael W. Smith

Κάθε χώρα έχει την κυβέρνηση που της αξίζει.
- Joseph De Maistre

Οι πολιτικοί και οι πάνες έχουν κάτι κοινό: Πρέπει να αλλάζονται και οι δύο συχνά, και για τον ίδιο λόγο.
- José Maria de Eça de Queiroz

Ακρισία δήμου τον χείριστον εις αρχήν προΐστατο.
(μτφρ: η έλλειψη κρίσης του λαού, ανέδειξε στην εξουσία τον χειρότερο)
- Μέγας Βασίλειος

Οι μάζες δεν διψούν για αλήθεια. Όποιος μπορεί να τις προμηθεύσει με ψευδαισθήσεις γίνεται εύκολα ο κυρίαρχός τους. Όποιος προσπαθήσει να διαλύσει τις ψευδαισθήσεις τους γίνεται εύκολα θύμα τους.
- Gustave Le Bon

Ούτε διάκο σ’ είδαμε ούτε πρωτοσύγκελο, και συ δεσπότης έγινες;
- Ελληνική παροιμία

Τ’ αγγειά γινήκαν θυμιατά και τα σκατά λιβάνι. Οι βλάχοι γίναν δήμαρχοι κι οι γύφτοι καπετάνιοι.
- Ελληνική παροιμία

Κακιστοκρατία

Επίλογος από άρθρο της 16ης Νοεμβρίου 2016 στο New Yorker σχετικά με τα πεπραγμένα του Donald Trump την πρώτη εβδομάδα μετά την εκλογή του:

 The Greeks have a word for the emerging Trump Administration: kakistocracy. The American Heritage Dictionary defines it as a “government by the least qualified or most unprincipled citizens.” Webster’s is simpler: “government by the worst people.”

 Kakistocracy λοιπόν. Και στα Ελληνικά, Κακιστοκρατία.

 Παρά τα γραφόμενα στο άρθρο του έγκριτου New Yorker, η ιστορική προέλευση της λέξης δεν είναι Ελληνική. Ετυμολογικά πάντως είναι, καθώς συντίθεται από δύο ελληνικές λέξεις το «κάκιστος» και το «κράτος».

 Η σημασία της προφανής: επικράτηση (ή κυβέρνηση) των χειρότερων.

 Η λέξη δεν υπάρχει στα Αρχαία Ελληνικά σε αντίθεση με άλλες διεθνείς λέξεις που σχετίζονται με την πολιτική εξουσία (π.χ. democracy, aristocracy).  Ούτε στα Νέα Ελληνικά υπάρχει παρόλο που έχει χρησιμοποιηθεί,  σε ελάχιστα πολιτικά άρθρα σαν αντιδάνειο.

 H λέξη επινοήθηκε το 1829 από τον συγγραφέα Thomas Love Peacock. Μετά ξεχάστηκε. Επαναχρησιμοποιήθηκε το 1876 σε μια επιστολή του Αμερικανού ποιητή James Russell Lowell. Από τότε πέρασε στο αγγλικό λεξιλόγιο χωρίς να αποκτήσει ποτέ ευρεία χρήση. Για τους περισσότερους αγγλόφωνους παρέμεινε άγνωστη λέξη.

 Τώρα τελευταία όμως, τα Αμερικανικά ΜΜΕ, που δεν έχουν καμία πρόθεση να αφήσουν τον Donald Trump  σε χλωρό κλαρί, την ξαναθυμήθηκαν. Έχω την εντύπωση ότι τα επόμενα τέσσερα χρόνια η λέξη θα συνοδεύσει πολλές ενέργειες του νέου Αμερικανού Προέδρου. Θα γίνει της μόδας.

 Ας την κρατήσουμε. Θα περάσει και στο δικό μας λεξιλόγιο.
 

 H εξέλιξη του ενδιαφέροντος για τη λέξη από το Google Trends.

Μικρές ιστορίες από την Αρχαία Ελλάδα

Ο φιλόσοφος Αντισθένης συμβούλευε τους Αθηναίους να ανακηρύξουν με την ψήφο τους τα… γαϊδούρια σε άλογα. Όταν του είπαν ότι κάτι τέτοιο είναι έξω από κάθε λογική, ο Αντισθένης παρατήρησε:«Μήπως και στρατηγούς δεν αναδεικνύετε με την ψήφο σας χωρίς να έχουν πάρει καμία απολύτως εκπαίδευση;»

Ένας μοχθηρός άνθρωπος ήθελε να προφυλάξει το σπίτι του από κάθε κακό. Προς τούτο τοποθέτησε στην πόρτα μια επιγραφή που έλεγε: “Κανένα κακό μη μπει στο σπίτι αυτό”.Ο Διογένης διαβάζοντας την επιγραφή παρατήρησε:«Μα ο ιδιοκτήτης του σπιτιού από που θα μπει;»

Όταν είδε ο Διογένης κρατικούς ταμίες να έχουν πιάσει κάποιον που είχε κλέψει ένα μπουκάλι, παρατήρησε: «Οι μεγάλοι κλέφτες έχουν συλλάβει το μικρό κλέφτη».

Ο Δημοσθένης έλεγε ότι πολλές φορές ήθελε να ευχηθεί να χαθούν οι κακοί, φοβόταν όμως μήπως με την ευχή αυτή ερημωθεί εντελώς η πόλη.

Ο Αριστείδης και ο Θεμιστοκλής, πολιτικοί αντίπαλοι, στάλθηκαν πρεσβευτές σε μια πόλη. Ο Αριστείδης τότε είπε στον Θεμιστοκλή:«Θέλεις να αφήσουμε την έχθρα στα σύνορα της χώρας μας; Κι αν το κρίνεις απαραίτητο, συνεχίζουμε μόλις επιστρέφουμε στην πατρίδα».

Κάποτε ο Φίλιππος, ο Βασιλιάς των Μακεδόνων, φιλονικούσε με την Ολυμπιάδα, τη σύζυγό του. Τη στιγμή εκείνη φτάνει στο παλάτι ως απεσταλμένος από την Κόρινθο, ο Δημάρατος και ο Φίλιππος τον ρωτά:«Πώς πάνε από ομόνοια οι Έλληνες;».Ο Δημάρατος του απαντά:«Πολύ ενδιαφέρεσαι για την ομόνοια των Ελλήνων, τη στιγμή που μέσα στο σπίτι σου δεν βλέπω να βασιλεύει ομόνοια».

Ρώτησαν τον Αριστοτέλη:«Τι κερδίζουν όσοι λένε ψέματα;».Ο φιλόσοφος απάντησε:«Να μην τους πιστεύει κανείς και όταν ακόμα λένε την αλήθεια».

Ο γιος μιας εταίρας πέταγε πέτρες σε περαστικούς. Ο Διογένης του είπε:«Πρόσεχε μήπως ανάμεσα στους άλλους χτυπήσεις και τον πατέρα σου, που δεν γνωρίζεις».

Ο Μ. Αλέξανδρος έστειλε στον Φωκίωνα 100 τάλαντα. Ο Αθηναίος πολιτικός ρώτησε τους ανθρώπους που του έφεραν το μεγάλο αυτό ποσό:«Γιατί ο Αλέξανδρος διάλεξε εμένα απ’ όλους τους Αθηναίους για να μου χαρίσει 100 τάλαντα;».Οι απεσταλμένοι απάντησαν:«Διότι μόνο εσένα θεωρεί έντιμο άνθρωπο».Ο Φωκίων αρνήθηκε να δεχθεί το δώρο λέγοντας:«Ας μ’ αφήσει λοιπόν να συνεχίσω να είμαι έντιμος».

Ο βασιλιάς της Μακεδονίας Φίλιππος, παρακολουθούσε τους Ολυμπιακούς αγώνες, οι Πελοποννήσιοι όμως αν και ευεργετημένοι απ’ αυτόν, τον γιουχάϊζαν. Όταν οι φίλοι του εξοργισμένοι από τη συμπεριφορά απευθύνθηκαν στον Φίλιππο, ο βασιλιάς τους είπε:«Αν οι ευεργετημένοι Πελοποννήσιοι, συμπεριφέρονται έτσι φαντάζεστε τι θα κάνουν, αν τους βλάψω;».

Ρωτήθηκε ο Εμπεδοκλής γιατί αγανακτεί, όταν τον βρίζουν. Ο φιλόσοφος απάντησε:«Αν δεν λυπάμαι όταν με κακολογούν, δεν θα είναι δυνατό να χαίρομαι όταν με επαινούν».

Κάποτε ο Διογένης φώναζε:«Ελάτε εδώ άνθρωποι!».Και όταν μαζεύτηκαν πολλοί, τους κυνήγησε με το μπαστούνι του λέγοντας:«Ανθρώπους κάλεσα, όχι καθάρματα!».

Ρωτούσαν τον Διονύσιο τον νεότερο πώς ο πατέρας του, αν και απλός πολίτης μπόρεσε να καταλάβει την εξουσία και γιατί ο ίδιος, αν και γιος τυράννου την έχασε. Ο Διονύσιος έδωσε την απάντηση:«Ο πατέρας μου έκανε την προσπάθειά του, όταν η δημοκρατία προκαλούσε μίσος, ενώ εγώ αγωνιζόμουν, όταν η τυραννίδα κινούσε φθόνο».

Ο Επαμεινώνδας όταν είδε ένα μεγάλο στρατό που δεν είχε ικανό στρατηγό, είπε:«Μεγάλο θηρίο αλλά χωρίς κεφαλή».

Σε ένα νεαρό στρατιώτη που δεν έδειχνε την ίδια ανδρεία με τον πατέρα του, απαιτούσε όμως να παίρνει την ίδια αμοιβή μ’ αυτόν, ο βασιλιάς Αντίγονος ο Β’ έλεγε:«Εγώ νεαρέ, πληρώνω μισθό και δίνω δώρα όχι για πατραγαθία, αλλά για ανδραγαθία».

Ο τύραννος των Συρακουσών Διονύσιος ο πρεσβύτερος τοποθέτησε σε ανώτερη θέση έναν κακοήθη άνθρωπο και πολύ αντιπαθή στο λαό. Όταν τον ρώτησαν, γιατί έκανε κάτι τέτοιο, απάντησε:«Θέλω να υπάρχει κάποιος που να τον μισούν περισσότερο απ’ όσο εμένα».

Ρώτησαν τον Αριστείδη τι τον στενοχωρούσε πιο πολύ στην εξορία. Εκείνος απάντησε:«Η κακή φήμη της πατρίδας μου. Όλοι την κακολογούν επειδή με εξόρισε».

Κάποιος πολίτης αριστοκρατικής καταγωγής, αλλά μοχθηρός, υπενθύμιζε στον Σωκράτη την άσημη καταγωγή του. Ο φιλόσοφος του έδωσε την απάντηση:«Αν εγώ πρέπει να ντρέπομαι για τους άσημους προγόνους μου, οι υπέροχοι πρόγονοί σου πρέπει να νιώθουν ντροπή για σένα, τον ανάξιο απόγονό τους».

Ο Φωκίων διαφωνούσε συνήθως με όλους στα πολιτικά θέματα. Μια φορά όμως όταν μίλησε στην εκκλησία του δήμου, όλοι ασπάστηκαν τις ιδέες του. Απορημένος γύρισε προς τους φίλους του και τους ρώτησε:«Μήπως είπα σήμερα κάποια ανοησία, χωρίς να το καταλάβω;».

Οι συγγραφείς με τις περισσότερες πωλήσεις. Όλων των εποχών.

Ταξινομημένοι κατά συνολικό αριθμό πωλήσεων. Από τον μεγαλύτερο προς τον μικρότερο.

Στον πίνακα περιλαμβάνονται 93 συγγραφείς με μίνιμουμ συνολικές εκτιμώμενες πωλήσεις 100 εκατομμυρίων αντιτύπων.

Συγγραφέας	Πότε έζησε	Γλώσσα	Είδος	Έργο / Χαρακτήρας	Βιβλία	Χώρα
Shakespeare	1582–1616	Αγγλικά				Βρετανία
Agatha Christie	1890-1976	Αγγλικά	Αστυνομικά	Ηρακλής Πουαρώ	85	Βρετανία
Barbara Cartland	1901-2000	Αγγλικά	Ρομαντικά		723	Βρετανία
Danielle Steel	1947-	Αγγλικά	Ρομαντικά		120	ΗΠΑ
Harold Robbins	1916-1997	Αγγλικά	Περιπέτειες		23	ΗΠΑ
Georges Simenon	1903-1989	Γαλλικά	Αστυνομικά	Επιθ. Μαιγκρέ	570	Belgium
Sidney Sheldon	1907-2007	Αγγλικά	Σύγχρονη Λογ.	The Other Side of Midnight	21	ΗΠΑ
Enid Blyton	1897-1968	Αγγλικά	Παιδική Λογ.		800	Βρετανία
Dr. Seuss	1904-1991	Αγγλικά	Παιδική Λογ.	Horton Hears a Who!	44	ΗΠΑ
Gilbert Patten	1866-1945	Αγγλικά	Dime novels		209	ΗΠΑ
J. K. Rowling	1951-	Αγγλικά	Φανταστική Λογ.	Χάρυ Πότερ	11	Βρετανία
Λέων Τολστόι	1828-1910	Ρωσικά	Κλασική Λογ.	Πόλεμος & Ειρήνη	48	Ρωσία
Corín Tellado	1927-2009	Ισπανικά	Ρομαντικά		4,000	Ισπανία
Jackie Collins	1937-2015	Αγγλικά	Ρομαντικά		25	Βρετανία
Horatio Alger, Jr.	1832-1899	Αγγλικά	Dime novels		135	ΗΠΑ
R. L. Stine	1943-	Αγγλικά	Τρόμου, Φανταστική Λογ.		430+	ΗΠΑ
Dean Koontz	1945-	Αγγλικά	Τρόμου, Φανταστική Λογ.		91	ΗΠΑ
Nora Roberts	1950-	Αγγλικά	Ρομαντικά		200+	ΗΠΑ
Αλέξανδρος Πούσκιν	1799-1837	Ρωσικά	Ποίηση, Κλασική Λογ.	Ευγένιος Ονέγκιν	17	Ρωσία
Stephen King	1947-	Αγγλικά	Τρόμου, Φανταστική Λογ.	Η Λάμψη	70	ΗΠΑ
Louis L'Amour	1908-1988	Αγγλικά	Western		101	ΗΠΑ
Erle Stanley Gardner	1889-1970	Αγγλικά	Αστυνομικά	Perry Mason	140	ΗΠΑ
Jin Yong	1924-	Κινέζικα	Φανταστική Λογ.		15	Hong Kong
Jirō Akagawa	1948-	Ιαπωνικά	Αστυνομικά		500+	Ιαπωνία
Janet Dailey	1944-2013	Αγγλικά	Ρομαντικά		93	ΗΠΑ
Edgar Wallace	1875-1932	Αγγλικά	Αστυνομικά	King Kong	175	Βρετανία
Robert Ludlum	1927-2001	Αγγλικά	Κατασκοπίας	Jason Bourne	40	ΗΠΑ
James Patterson	1947-	Αγγλικά	Θρίλερ	Alex Cross	98	ΗΠΑ
Frédéric Dard	1924-2000	Γαλλικά	Αστυνομικά		300	Ελβετία
Jeffrey Archer	1940-	Αγγλικά	Αστυνομικά	The sins of the father	30	Βρετανία
Stan and Jan Berenstain	1923-2005	Αγγλικά	Παιδική Λογ.	Berenstain Bears	300+	ΗΠΑ
John Grisham	1955-	Αγγλικά	Νομικά Θρίλερ	The Firm	22	ΗΠΑ
Zane Grey	1872-1939	Αγγλικά	Western			ΗΠΑ
Irving Wallace	1916-1990	Αγγλικά	Σύγχρονη Λογ.			ΗΠΑ
J. R. R. Tolkien	1892-1973	Αγγλικά	Φανταστική Λογ.	Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών	36	Βρετανία
Karl May	1842-1912	Γερμανικά	Western, Περιπέτειες		80	Γερμανία
Mickey Spillane	1918-2006	Αγγλικά	Αστυνομικά	Mike Hammer		ΗΠΑ
C. S. Lewis	1898-1963	Αγγλικά	Φανταστική Λογ.	Τα Χρονικά της Νάρνια	38	Βρετανία
Kyotaro Nishimura	1930-	Ιαπωνικά	Αστυνομικά		400+	Ιαπωνία
Dan Brown	1964-	Αγγλικά	Θρίλερ, Περιπέτειες	Κώδικας Ντα Βίντσι	6	ΗΠΑ
Ann M. Martin	1955-	Αγγλικά	Παιδική Λογ.	The Baby-sitters Club	335	ΗΠΑ
Ryōtarō Shiba	1923-1996	Ιαπωνικά	Ιστορικό Μυθ.		350	Ιαπωνία
Arthur Hailey	1920-2004	Αγγλικά	Σύγχρονη Λογ.	Airport	11	Βρετανία
Gérard de Villiers	1929-2013	Γαλλικά	Κατασκοπίας	SAS	170	Γαλλικά
Beatrix Potter	1866-1943	Αγγλικά	Παιδική Λογ.	The Tale of Peter Rabbit	23	Βρετανία
Michael Crichton	1942-2008	Αγγλικά	Τεχνο-Θρίλερ	Jurassic Park	25	ΗΠΑ
Richard Scarry	1919-1994	Αγγλικά	Παιδική Λογ.	Best Word Book Ever	250	ΗΠΑ
Clive Cussler	1931-	Αγγλικά	Περιπέτειες	Sahara	37	ΗΠΑ
Alistair MacLean	1922-1987	Αγγλικά	Περιπέτειες	Τα κανόνια του Ναβαρόνε	32	Βρετανία
Ken Follett	1949-	Αγγλικά	Κατασκοπίας	Eye of the Needle	30	Βρετανία
Astrid Lindgren	1902-2002	Σουηδέζικα	Παιδική Λογ.	Pippi Longstocking	100	Σουηδία
Debbie Macomber	1948-	Αγγλικά	Ρομαντικά			ΗΠΑ
Paulo Coelho	1947-	Πορτογαλικά	Φανταστική Λογ.	Ο Αλχημιστής		Βραζιλία
E.L. James	1963-	Αγγλικά	Ρομαντικά, Ερωτισμός	Fifty Shades of Grey	3	Βρετανία
Eiji Yoshikawa	1892-1962	Ιαπωνικά	Ιστορικό Μυθ.	Musashi	7	Ιαπωνία
Catherine Cookson	1906-1998	Αγγλικά	Ρομαντικά		103	Βρετανία
Stephenie Meyer	1973-	Αγγλικά	Φανταστική Λογ.	The Twilight Saga	6	ΗΠΑ
Norman Bridwell	1928-2014	Αγγλικά	Παιδική Λογ.	Clifford the Big Red Dog	80	ΗΠΑ
David Baldacci	1960-	Αγγλικά	Θρίλερ		25	ΗΠΑ
Roald Dahl	1916-1990	Αγγλικά	Παιδική Λογ.	Charlie and the Chocolate Factory	50	Βρετανία
Evan Hunter	1926-2005	Αγγλικά	Αστυνομικά	Cop Hater	94	ΗΠΑ
Andrew Neiderman	1940-	Αγγλικά	Φανταστική Λογ.	The Devil's Advocate	60	ΗΠΑ
Roger Hargreaves	1935-1988	Αγγλικά	Παιδική Λογ.	Mr. Men	10	Βρετανία
Anne Rice	1941-	Αγγλικά	Φανταστική Λογ.	Interview with the Vampire	27	ΗΠΑ
Robin Cook	1940-	Αγγλικά	Ιατρικά Θρίλερ	Coma, Outbreak	27	ΗΠΑ
Wilbur Smith	1933-	Αγγλικά	Περιπέτειες	When the Lion Feeds	32	Ζάμπια
Erskine Caldwell	1903-1987	Αγγλικά	Σύγχρονη Λογ.	Τα Καπνοτόπια	25	ΗΠΑ
Judith Krantz	1928-	Αγγλικά	Ρομαντικά	Η Κόρη του Μιστράλ	12	ΗΠΑ
Eleanor Hibbert	1906-1993	Αγγλικά	Ιστορικό Μυθ.		200	Βρετανία
Lewis Carroll	1862-1898	Αγγλικά	Παιδική Λογ., Φανταστική Λογ.	Η Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων	5	Βρετανία
Denise Robins	1897-1985	Αγγλικά	Ρομαντικά		200	Βρετανία
Cao Xueqin	1715-1763	Κινέζικα	Κλασική Λογ.	Το Όνειρο του Κόκκινου Δωματίου		Κίνα
Ian Fleming	1908-1964	Αγγλικά	Κατασκοπίας	James Bond	14	Βρετανία
Hermann Hesse	1877-1962	Γερμανικά	Φιλοσοφικό Μυθ.	Steppenwolf, Siddhartha	45	Ελβετία
Rex Stout	1886-1975	Αγγλικά	Αστυνομικά	Nero Wolfe	50	ΗΠΑ
Anne Golon	1921-	Γαλλικά	Ρομαντικά	Angélique	14	Γαλλικά
Frank G. Slaughter	1908-2001	Αγγλικά	Ιστορικό Μυθ.		62	ΗΠΑ
Edgar Rice Burroughs	1875-1950	Αγγλικά	Περιπέτειες, Φανταστική Λογ.	Ταρζάν		ΗΠΑ
John Creasey	1908-1973	Αγγλικά	Αστυνομικά		600	Βρετανία
James Michener	1907-1997	Αγγλικά	Ιστορικό Μυθ.	Tales of the South Pacific	47	ΗΠΑ
Yasuo Uchida	1934-	Ιαπωνικά	Αστυνομικά	Togakushi Legend Murders	130+	Ιαπωνία
Seiichi Morimura	1933-	Ιαπωνικά	Αστυνομικά, Ιστορικά	The Devil's Gluttony	350+	Ιαπωνία
Mary Higgins Clark	1927-	Αγγλικά	Θρίλερ	Where Are The Children?	51	ΗΠΑ
Penny Jordan	1946-2011	Αγγλικά	Ρομαντικά		200+	Βρετανία
Patricia Cornwell	1956-	Αγγλικά	Θρίλερ		34+	ΗΠΑ
Charles Dickens	1812-1970	Αγγλικά	Κλασική Λογ.	Oliver Twist		Βρετανία
Alexandre Dumas	1802-1970	Γαλλικά	Κλασική Λογ.	Οι Τρεις Σωματοφύλακες		Γαλλία
Miguel de Cervantes	1547-1616	Ισπανικά	Κλασική Λογ.	Δον Κιχώτης		Ισπανία
Jack Higgins	1929-	Αγγλικά	Θρίλερ	The Eagle has Landed	84	ΗΠΑ
Tom Clancy	1947-2013	Αγγλικά	Περιπέτειες	The Hunt for Red Octobe		ΗΠΑ
Arthur Conan Doyle	1859-1930	Αγγλικά	Αστυνομικά	Sherlock Holmes		ΗΠΑ
Victor Hugo	1802-1885	Γαλλικά	Κλασική Λογ.	Οι Άθλιοι, Παναγία των Παρισίων		Γαλλία
Jules Verne	1828-1905	Γαλλικά	Κλασική Λογ.	Από τη Γη στη Σελήνη		Γαλλία

Υπάρχουν καμιά δεκαπενταριά κλασικοί. Οι υπόλοιποι  ασχολήθηκαν με παιδική λογοτεχνία, αστυνομικά, Junk fiction και ιστορίες αγάπης τύπου "βίπερ Νόρα". H τελευταία είναι η μεγαλύτερη κατηγορία.
 Αξιοσημείωτο είναι ότι στη λίστα υπάρχει μόνο ένας Νομπελίστας: ο Γερμανοελβετός Herman Hesse!

Βρακοπαροιμίες

Βρακοπαροιμίες:
♦ Τα μεταξωτά βρακιά θέλουν και επιδέξιους κώλους.
♦ Άδουλος, δουλειά δεν έχει, το βρακί του λύν’ και δένει.
♦ Άβρακος έβαλε βρακί, σε κάθε πόρτα το έδειχνε.
♦ Άμαθος βρακί εφόρει, κάθε πάτημα το εθώρει.
♦ Βρακί δεν έχει ο κώλος μας, γαρίφαλο στ’ αυτί μας.
♦ Άβρακος βρακί δεν είχε, το ‘βαλε και χέστηκε.
♦ Που γραψ’ ο Θεός ξεβράκωτο, ποτέ βρακί δε βάζει.
♦ Ώσπου να βγάλει το ‘να βρακί, κατουράει τ’ άλλο.
♦ Της νοικοκυράς ο άντρας από τα βρακιά του φαίνεται.
♦ Ένα βρακί δυο κώλους δε χωρεί.
♦ Μάτια μου και τι σου πιάνει, το βρακί το τουλοπάνι.
♦ Στον πόρδο μη θαρρεύεσαι και χέσεις το βρακί σου.

Παροιμιακές φράσεις:
♦ Είναι κώλος και βρακί.
♦ Βρακί δεν είχε να φορέσει.
♦ Τον έχει στο βρακί της.
♦ Δεν είν’ βρακί, μόν’ είν’ βρακόπανο. (επί ταυτολογίας)


Και ένας αφορισμός:

♦ Η φιλία κρατάει μονάχα μια μέρα. Κάθε μέρα πρέπει να της αλλάζεις βρακί.
Μενέλαος Λουντέμης, 1912-1977

Ο Κόντογλου για το Βυζάντιο

Τί ἤτανε, ἀληθινά, ἐκεῖνο τὸ Βυζάντιο, ἐκείνη ἡ Κωνσταντινούπολη; Παραμυθένιος κόσμος!...

Ὄχι μοναχὰ ἡ ἀρχαία πολιτεία, μὰ κι ἡ καινούρια, ὡς τοῦ σουλτὰν-Χαμὶτ τὰ χρόνια. Εἶχα γνωρίσει ἕναν χριστιανὸ Ἀνατολίτη κοσμογυρισμένον, ποὺ ἔζησε πολλὰ χρόνια στὴν Εὐρώπη καὶ στὴν Ἀμερική, στὴ Λόντρα, στὸ Παρίσι, στὴ Ρώμη, στὴ Νέα Ὑόρκη. «Ὅλες αὐτὲς οἱ μεγάλες πολιτεῖες, μοῦ ἔλεγε, εἶναι σπουδαῖες, μὰ σὰν τὴν Κωνσταντινόπολη δὲν ὑπάρχει ἄλλη στὴν οἰκουμένη, κι οὔτε βρίσκεται στὸν ντουνιὰ τέτοια ἐπίσημη ἀρχοντικιὰ καὶ βασιλικὴ πολιτεία».

Στὰ χρόνια τῶν Βυζαντινῶν «ἡ βασιλεύουσα Πόλις» θὰ εἶχε μιὰ ἐξωτικὴ κι ἀλλόκοτη μεγαλοπρέπεια. Χίλιοι κουμπέδες (τροῦλλοι) κατάχρυσοι λαμποκοπούσανε μέσα στὴ βλογημένη αὐτὴ ἀφεντοπολιτεία. Στὴ μέση στεκότανε, σὰν ἥλιος, ἡ Ἁγιὰ Σοφιά, καὶ γύρω της ἤτανε σκορπισμένες οἱ ἄλλες ἐκκλησίες μὲ τοὺς χρυσοὺς κουμπέδες, σφαῖρες οὐράνιες, ποὺ λὲς καὶ γυρίζανε γύρω στὸν ἥλιο. Δὲν φαινόντανε πὼς ἤτανε κτίρια κανωμένα ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο, ἀλλὰ σὰν νὰ κατεβήκανε ἀπὸ τὸν οὐρανὸ καὶ σταθήκανε ἀπάνω στὴ γῆ. Κι ἀπὸ μέσα ἤτανε καταστολισμένες μὲ ψηφιά, μὲ χρωματιστὰ μάρμαρα, μὲ σμάλτα, μὲ ζωγραφιές, ποὺ θαρροῦσε κανένας πὼς μπαίνει σὲ οὐράνια παλάτια. Εἴχανε δίκιο οἱ παλιοὶ Κινέζοι ποὺ λέγανε πὼς αὐτὰ τὰ κτίρια ἤτανε «κάποια παλάτια μεγάλα καὶ λαμπερά, ποὺ ἀπὸ μέσα μοιάζανε σὰν τὰ χρυσὰ φτερὰ τοῦ φασιανοῦ τὴν ὥρα ποὺ πετᾶ».

Ἀνάμεσα στὶς ἀκαταμέτρητες ἐκκλησιές, στὰ παλάτια καὶ στὰ μοναστήρια, ποὺ σκεπάζανε ἀνεξερεύνητα μυστήρια, ἤτανε χτισμένα τὰ σπίτια καὶ τὰ ἀμέτρητα παζάρια ποὺ μερμήγκιαζε ὁ κόσμος, κόσμος καλοπερασμένος, τὰ χάνια, τὰ μαγαζιά, φωλιὲς γεμάτες ζωὴ καὶ κίνηση. Ἐδῶ κι ἐκεῖ πρασινίζανε κάποια περιβόλια μὲ ψηλὰ δέντρα μέσα στὴν πολιτεία, μὰ ἕνα γύρω τὴ ζώνανε, σὰν ὁλόδροσο στεφάνι, ἀνθισμένοι κῆποι, δάση μὲ πλατάνια, μὲ δρῦς, μὲ κυπαρίσσια, μὲ καβάκια (λεῦκες), ποὺ ρίχνανε τὸν πυκνὸ ν ἴσκιο τους ἀπάνω σὲ ξωτικὰ κιόσκια, σὲ βρύσες μὲ κρυσταλλένια νερά, ἐνῶ ἀπὸ παντοῦ χλιμιντρούσανε χαρούμενα τὰ λυγερὰ ἄτια (ἄλογα) τῆς Ἀνατολῆς, κι ἀκουγόντανε κάτι τραγούδια ποὺ μοιάζανε μὲ ψαλμῳδίες. Ἀνάμεσα στὰ δέντρα βοσκούσανε ζαρκάδια.

Μὰ σὰν γύριζε κανένας τὴ ματιά του κατὰ τὴ θάλασσα, εὐφραινότανε ἀκόμα πιὸ πολὺ ἀπὸ τὸ θαυμαστὸ πανόραμα. Ὁ Βόσπορος, αὐτὸς ὁ ἐξαίσιος θαλασσινὸς ποταμός, δρόσιζε μὲ τὰ νερά του τὰ πόδια τῆς πολιτείας, ρεματίζοντας ἀνάμεσα σ᾿ αὐτὴ καὶ στὴν καταπράσινη Ἀνατολή, μὲ τὴ Χρυσούπολη καὶ μὲ τὰ παλάτια ποὺ παραθερίζανε οἱ Κωνσταντινουπολίτες. Ὅπου νὰ στεκότανε ἄνθρωπος ἔβλεπε μπροστά του ἕνα μαγικὸ θέαμα, τὶς ἥμερες ἀκρογιαλιὲς τοῦ μπογαζιοῦ ἀνάμεσα στὰ δέντρα ποὺ βουΐζανε ἀπὸ τὸ γλυκὸ φύσημα τ᾿ ἀγεριοῦ. Ἀκαταμέτρητο πλῆθος ἀπὸ καράβια λογιῶν λογιῶν, ἀπὸ βάρκες, ἀπὸ μαοῦνες, ἀπὸ καΐκια, ἀπὸ μπιαντάδες, ἀρμενιζανε παντοῦ, ἀλλὰ μὲ πανιὰ κι ἀλλὰ μὲ κουπιά. Τὰ λιμάνια ἤτανε γεμάτα ἀπὸ καράβια ἀραγμένα στοὺς μόλους ἢ φουνταρισμένα ἀνοιχτά. Κάστρα θεόρατα, τρίδιπλα κι ἀκατάλυτα, ζώνανε τὴν ἀξετίμητη πολιτεία, ἀπὸ στεριὰ κι ἀπὸ θάλασσα, μὲ χίλιες καστρόπορτες, μ᾿ ἀμέτρητες τάμπιες καὶ πύργους, ὅλα ἀρματωμένα καλὰ μὲ στρατό, μὲ βάρδιες ποὺ ξαγρυπνούσανε.

Τὸ Σαββατόβραδο, κατὰ τὸ δειλινό, ἡ ἀτμόσφαιρα γέμιζε ἀπὸ τὴ γλυκειὰ βουὴ ποὺ κάνανε χιλιάδες καμπάνες καὶ ποὺ ἀνέβαινε σὰν ψαλμωδία ἀπάνω ἀπὸ τὴν ἁγιασμένη πολιτεία, ἀπὸ τὴ Νέα Σιών, «ἦχος καθαρὸς ἑορταζόντων». Πανηγυρικὴ μεγαλοπρέπεια! Μοναχὰ τὸ Βυζάντιο κατέβασε στὴ γῆ τὴν οὐράνια ἁρμονία.

Γιὰ τοὺς Βυζαντινούς, ἡ πατρίδα τοὺς ἤτανε ἡ Κιβωτὸς τῆς ἀληθινῆς θρησκείας, καὶ εἴχανε πόθο νὰ τραβήξουνε μέσα σ᾿ αὐτὴ ὅλα τὰ ἔθνη τῆς γῆς, καὶ νὰ τὰ σώσουνε φωτισμένα ἀπὸ τὸ ἀνέσπερο φῶς τοῦ Εὐαγγελίου. Γι᾿ αὐτό, ἕνας αὐτοκράτορας μιλώντας στοὺς στρατηγούς του ποὺ πηγαίνανε νὰ πολεμήσουνε καταπάνω σὲ βάρβαρους λαούς, τοὺς παράγγελνε νὰ φέρνονται μὲ εὐσπλαγχνία στοὺς νικημένους καὶ νὰ μὴν τοὺς βιάζουνε νὰ πληρώνουνε φόρους. «Ἐμεῖς, ἔλεγε, δὲν θέλουμε νὰ σκλαβώσουμε τοὺς ἄλλους, ἀλλὰ ἡ δόξα μας κι ἡ τιμή μας εἶναι νὰ γίνουνε εὐτυχισμένοι κι ἐλεύθεροι μαζί μας». Ὅσοι ἀλλόθρησκοι πηγαίνανε στὴν Πόλη ἀπὸ ξένες χῶρες ἀπορούσανε πὼς γινότανε οἱ χριστιανοί, ποὺ εἴχανε τέτοια πλούσια καὶ μεγαλόπρεπη πολιτεία, νὰ λατρεύουνε γιὰ θεό τους ἕναν ταπεινόν, τυραννισμένον, καρφωμένον ἀπάνω σ᾿ ἕνα ξύλο, ἐνῷ περιμένανε νὰ δοῦνε νὰ προσκυνᾶνε κάποιο εἴδωλο χρυσοντυμένο, μὲ περήφανη ὄψη, μὲ κορμὶ γίγαντα.

Στὸ Βυζάντιο ἡ θρησκεία βασίλευε ἀπάνω σὲ ὅλα. Μὲ ὅλη τὴ ζωηρὴ δραστηριότητα ποὺ εἴχανε οἱ Βυζαντινοὶ στὰ ἐγκόσμια, ἡ σκέψη τους κι ἡ καρδιά τους ἤτανε πάντα γυρισμένη στὴν ἄλλη ζωή, στὴν αἰώνια ζωή. Στὸ νοῦ τους εἴχανε μέρα νύχτα τὰ λόγια του Παύλου: «Οὐ γὰρ .εχομεν ὦδε μένουσαν πόλιν, ἀλλὰ τὴν μέλλουσαν ἐπιζητοῦμεν». Τούτη ἡ ἀφοσίωση στὴ μέλλουσα ζωή, στὴ βασιλεία τῶν οὐρανῶν, ἔκανε ὥστε καὶ τὸ σύστημα τῆς ἐπίγειας ζωῆς τους νὰ πάρει κάποιον χαρακτῆρα αἰωνιότητας, σὰν μιὰ ἀτελὴς προεικόνιση «ἐκείνου τοῦ καινοῦ αἰῶνος, τοῦ θαυμαστοῦ». Ὄχι μοναχὰ τὰ θρησκευτικὰ αἰσθήματά τους, μὰ καὶ τὰ κοσμικά, εἴχανε χαρακτῆρα λειτουργικόν. Γιὰ ὅποιον εἶναι σὲ θέση νὰ νοιώσει καλὰ τί εἶναι αὐτὸ τὸ «λειτουργικό», ποτὲς ἄλλη φορὰ ἡ ὁμαδικὴ ζωὴ τῶν ἀνθρώπων δὲν ἔφταξε σ᾿ ἕνα τέτοιο πνευματικὸ ὕψος. Ὅσοι θελήσανε καὶ θέλουνε νὰ κρίνουνε τὸ Βυζάντιο μὲ τὸν συνηθισμένον χονδροειδῆ ἀντιπνευματικὸν τρόπο καὶ μὲ τὶς γνωστὲς ἀνόητες εὐφυολογίες, καὶ νὰ τὸ γελοιοποιηθοῦνε σὲ βαθμὸ ποὺ νὰ ὀνομάζουνε «βυζαντινισμὸ» κάθε ἀφηρημένη συζήτηση καὶ οὐτοπία, αὐτοὶ φανερώνουνε μ᾿ αὐτὸ πόσο ἀνίδεοι εἶναι ἀπὸ ἀληθινὴ πνευματικότητα, μὲ ὅλους τοὺς ψεύτικους τίτλους τῆς σοφίας καὶ τῆς ἐπιστήμης ποὺ εἶναι στολισμένοι.

Τὸ Βυζάντιο εἶναι πολὺ λεπτὸ πρᾶγμα γιὰ νὰ μπορέσουνε νὰ τὸ πιάσουνε τὰ χοντροκανωμένα ἐργαλεῖα τους. Τὸ Βυζάντιο εἶναι ἡ ἀληθινὴ χριστιανικὴ θρησκεία, ἀνάμεσα στὰ ψεύτικα καὶ ἐλεεινὰ παραμορφωμένα ὁμοιώματά της, ποὺ τὰ φτιάξανε λαοὶ βάρβαροι καὶ ὑλιστές, ἀνίκανοι νὰ τὴν καταλάβουνε καὶ νὰ τὴν αἰσθανθοῦνε. Γιὰ τοῦτο, τὸ Βυζάντιο κρίνεται ἀπὸ τοὺς λεγόμενους σοφοὺς τοῦ κόσμου ὅπως κρίνεται τὸ Εὐαγγέλιο, δηλ. σὰν μωρία, μπροστὰ στὴ δική τους γνώση, κι ἡ γνώμη τους ἴσια-ἴσια, πὼς τὸ Βυζάντιο εἶναι «μωρία», πιστοποιεῖ πὼς ἀληθινὰ στάθηκε ἡ Νέα Σιών, ἡ ἔμψυχος κιβωτός, ποὺ μέσα σ᾿ αὐτὴ φυλάχθηκε ἡ ἐπαγγελία τοῦ Θεοῦ πρὸς τοὺς ἀνθρώπους πὼς θὰ γίνουνε τέκνα του, καὶ «ἡ μακαρία ἐλπὶς τῆς αἰωνίου ζωῆς». Ὅσο νοιώσανε οἱ ὑλικοὶ ἄνθρωποι τί λέγει ὁ Παῦλος γιὰ τὸ Εὐαγγέλιο καὶ γιὰ τὴ σοφία τοῦ Θεοῦ, ἄλλο τόσο νοιώσανε κι οἱ ἱστορικοὶ κι οἱ ἐπιστήμονες τῆς κοσμικῆς γνώσης, «οἱ συζητηταὶ τοῦ αἰῶνος τούτου» ὅπως λέγει ὁ Παῦλος, τί εἶναι τὸ Βυζάντιο.

Νά, τί λέγει ὁ Παῦλος γιὰ τὴν ψεύτικη σοφία τους καὶ γιὰ τὴν ἀληθινή του Θεοῦ: «Οὐχὶ ἐμώρανεν ὁ Θεὸς τὴν σοφίαν τοῦ κόσμου τούτου; Ἐπειδὴ γὰρ ἐν τῇ σοφίᾳ τοῦ Θεοῦ οὐκ ἔγνω ὁ κόσμος διὰ τῆς σοφίας τὸν Θεόν, εὐδόκησεν ὁ Θεὸς διὰ τῆς μωρίας τοῦ κηρύγματος σῶσαι τοὺς πιστεύοντας. Ἐπειδὴ καὶ Ἰουδαῖοι σημεῖον αἰτοῦσι, καὶ Ἕλληνες σοφίαν ζητοῦσιν, ἡμεῖς δὲ κηρύσσομεν Χριστὸν ἐσταυρωμένον, Ἰουδαίοις μὲν σκάνδαλον, Ἕλλησι δὲ μωρίαν, αὐτοῖς δὲ τοῖς κλητοῖς, Ἰουδαίοις τε καὶ Ἕλλησι, Χριστὸν Θεοῦ δύναμιν καὶ Θεοῦ σοφίαν». «Τὰ μωρὰ τοῦ κόσμου ἐξελέξατο ὁ Θεὸς ἵνα τοὺς σοφοὺς καταισχύνῃ, καὶ τὰ ἀσθενῆ τοῦ κόσμου ἐξελέξατο ὁ Θεὸς ἵνα καταισχύνῃ τὰ ἰσχυρά, καὶ τὰ ἀγενῆ τοῦ κόσμου καὶ τὰ ἐξουθενωμένα ἐξελέξατο ὁ Θεὸς καὶ τὰ μὴ ὄντα (τὶς οὐτοπίες καὶ τὶς θρησκοληψίες), ἵνα τὰ ὄντα (τὶς θετικὲς ἐπιστῆμες, τὸν ὀρθολογισμό, καὶ τὴν ἐμπειρικὴ γνώση) καταργήσῃ». «Σοφίαν δὲ λαλοῦμεν ἐν τοῖς τελείοις, σοφίαν δὲ οὐ τοῦ αἰῶνος τούτου, οὐδὲ τὸν ἀρχόντων τοῦ αἰῶνος τούτου, τῶν καταργουμένων. Ἀλλὰ λαλοῦμεν σοφίαν τοῦ θεοῦ ἐν μυστηρίῳ, τὴν ἀποκεκρυμμένην, ἣν προώρισεν ὁ Θεὸς πρὸ τῶν αἰώνων εἰς δόξαν ἡμῶν, ἣν οὐδεὶς τῶν ἀρχόντων τοῦ αἰῶνος τούτου ἔγνωκεν». (Νομίζει κανεὶς πὼς αὐτὰ τὰ λόγια τὰ λέγει τὸ Βυζάντιο). «Μηδεὶς ἑαυτὸν ἐξαπατάτω. Εἴ τις δοκεῖ σοφὸς εἶναι, μωρὸς γενέσθω, ἵνα γένηται σοφός. Ἡ γὰρ σοφία τοῦ κόσμου τούτου, μωρία παρὰ τῷ Θεῷ ἐστιν». «Ἡμεῖς μωροὶ διὰ Χριστόν, ὑμεῖς δὲ φρόνιμοι ἐν Χριστῷ. Ἡμεῖς ἀσθενεῖς, ὑμεῖς δὲ ἰσχυροί. Ὑμεῖς ἔνδοξοι, ἡμεῖς δὲ ἄτιμοι».

Ἀπάνω στὸ Βυζάντιο ἤτανε γραμμένος ὁ λόγος τοῦ Παύλου: «ὁ καυχώμενος, ἐν Κυρίῳ καυχάσθω». Ὅλες οἱ καρδιές, ἀπὸ τὸν βασιλιᾶ ὡς τὸν πιὸ φτωχὸν καντηλανάφτη ἡ βαρκάρη, ἡ στρατιώτη ἢ ξωχάρη, αὐτὰ τὰ λόγια εἴχανε μέσα. Ἡ προσευχὴ ἤτανε ἡ ζωή τους. Κι ἡ τυπικὴ ἀκόμα εὐσέβεια σὲ κάποιους αὐτοκράτορες ἢ ἄρχοντες, δείχνει πὼς ὑποταζόντανε στὸν πνευματικὸ νόμο τῆς θρησκείας κι ἐκεῖνοι ποὺ δὲν ἤτανε σὲ θέση νὰ τὸν νοιώσουνε καὶ νὰ εὐφρανθοῦνε ἀπὸ τὴ γλυκύτητα «τοῦ ζῶντος ὕδατος τοῦ ἁλλομένου εἰς ζωὴν αἰώνιον». Ἀκόμα κι ἐκεῖνοι ποὺ δὲ μπορούσανε νὰ νικήσουνε τὴ φυσικὴ κακία τους, ἤτανε εὐλαβεῖς, ἕνα πρᾶγμα παράδοξο.

Ὁ Νικηφόρος Φωκᾶς ἔκανε κάθε μέρα τὴν προσευχή του, καὶ στὸν πόλεμο φοροῦσε ἀπὸ μέσα, κάτω ἀπὸ τὸν θώρακά του ἕνα παλιόρασο τοῦ θείου του ἀσκητῆ Γεωργίου τοῦ ἐν τῷ Μαλεῷ ποὺ εἶχε ἁγιάσει, γιὰ νὰ τὸν φυλάγει. Ὁ Ἀλέξιος Κομνηνὸς ὅποτε ἤτανε νὰ πάγει σὲ καμμιὰ ἐκστρατεία, ἔβαζε τὰ πολεμικὰ σχέδιά του κάτω ἀπὸ τὴν ἁγία Τράπεζα, κι ὅλη τὴ νύχτα προσευχότανε γονατιστὸς ἀπάνω στὰ σκαλοπάτια τοῦ ἱεροῦ, καὶ τὸ πρωὶ ἔπαιρνε τὸ σχέδιο ποὺ ἔβγαινε κάτω ἀπὸ τὸ σκέπασμα τῆς ἁγίας Τράπεζας, γιατὶ πίστευε πὼς τοῦ τὸ ἔδινε ὁ ἀρχάγγελος Μιχαήλ. Ὁ Ἰωάννης Τσιμισκὴς γονάτιζε σὰν παιδὶ μπροστὰ στὴν ἁγία Τράπεζα τῆς Ἁγίας Σοφίας παρακαλώντας μὲ δάκρυα νὰ τοῦ δώσει ὁ θεὸς ἕναν ἄγγελο φύλακα ποὺ νὰ τὸν φωτίζει κατὰ τὸν πόλεμο.

Ὅσο σφίγγεται τὸ Βυζάντιο ἀπὸ τοὺς βαρβάρους, κι ὅσο ἡ ψυχὴ ὑποφέρνει καὶ πονᾷ, τόσο γυρίζει τὰ μάτια του κατὰ τὸν οὐρανό. Ὁ βασιλιὰς Θεόδωρος Δούκας ὁ Λάσκαρις σύνθεσε τὸν Μέγαν Παρακλητικὸν Κανόνα στὴν Παναγία, ποὺ εἶναι γεμάτος ἀπὸ συντριβή, ταπείνωση καὶ πίστη. Ὁ Λέων ὁ Σοφὸς ἐποίησε τὰ ἐξαίσια Ἑωθινὰ ποὺ τὰ ψέλνουνε στὸν Ὄρθρο κάθε Κυριακὴ κι ὁ γυιός του Κωνσταντῖνος φιλοτέχνησε τὰ Ἐξαποστειλαρια. Κι ἄλλοι πολλοὶ βασιλιάδες ψέλνανε ἢ ὑμνογραφούσανε. Ἄλλα κι οἱ ὁμιλίες ποὺ κάνανε στοὺς στρατιῶτες καὶ στὸν λαό, εἴχανε κι ἐκεῖνες ὕφος θρησκευτικὸ κι ἤτανε γεμάτες εὐλάβεια καὶ πίστη. Ὁ πικραμένος λόγος ποὺ ἔβγαλε ὁ τελευταῖος βασιλιὰς τοῦ Βυζαντίου, Κωνσταντῖνος ὁ Παλαιολόγος, ἤτανε σὰν νεκρώσιμο τροπάρι. Τὸ Βυζάντιο εἶναι ἡ προεικόνιση ἀπάνω στὴ γῆ τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν, ὅσο ἤτανε δυνατὸ νὰ πραγματοποιηθεῖ ἀπὸ τὴν ἀνθρώπινη ἀτέλεια μέσα στὸν κόσμο τῆς φθορᾶς.

Σὰν μπήκανε οἱ Σταυροφόροι σ᾿ αὐτὴ τὴν πολιτεία τοῦ Χριστοῦ, δὲν καταλάβανε τίποτα ἀπὸ τὸν μυστικὸν πλοῦτο ποὺ ἔκλεινε μέσα της, μ᾿ ὅλο ποὺ λεγόντανε Χριστιανοί. Αὐτοὶ θαμπωθήκανε ἀπὸ «τὸ ἔξωθεν τοῦ ποτηριοῦ καὶ τῆς παροψίδος», ἀπὸ τὰ κτίρια, ἀπὸ τὰ πλούτη της, ἀπὸ τὰ ὑλικὰ πράγματα ποὺ κρύβανε ἀπὸ κάτω τους τὰ πνευματικὰ μυστήρια, ὅπως ἡ στολὴ τοῦ ἀρχιερέως συμβολίζει, μὲ τὸ χρυσάφι καὶ τὶς πολύτιμες πέτρες, τὴν πνευματικὴ μεγαλοπρέπεια τῆς λατρείας. Ἐκεῖνοι οἱ βάναυσοι τυχοδιῶκτες κυττάζανε μὲ λαιμαργία τὰ ἀκριβὰ στολίσματα τῆς Πόλης, καὶ θέλανε νὰ τ᾿ ἁρπάξουνε γιὰ νὰ τὰ φᾶνε.

Ποῦ νὰ καταλάβουνε πὼς ἐκείνη ἡ μεγάλη ἐκκλησιὰ ἤτανε ἐκκλησιὰ τῆς Σοφίας τοῦ Θεοῦ. Κανωμένη κατὰ τὸν ναὸ τοῦ Σολομῶντος, ποὺ τὸν στόλισε μὲ ὅ,τι ἀκριβὸ καὶ θαυμαστὸ εἶχε ὁ ἄνθρωπος γιὰ νὰ τιμήσει τὸν Θεό. Ποῦ νὰ καταλάβουνε ἐκείνη τὴν ἀρχιτεκτονική, ἐκείνη τὴν ἁγιογραφία, τὰ σκεύη, τὴν ψαλμῳδία, τὴν ὑμνῳδία, ποὺ ὅλα ἤτανε ἦχοι ποὺ βγαίνανε ἀπὸ σάλπιγγες πνευματικές. Αὐτοὶ ἅρπαξανε τὰ μαλάματα, τὰ δισκοπότηρα, τ᾿ ἀρτοφόρια, τὰ ἄμφια, τὰ καπάκια ἀπὸ τὰ Εὐαγγέλια, ἀκόμα καὶ τὰ χρυσὰ ψηφιὰ ἀπὸ τοὺς τοὺς τοίχους. Τὰ βιβλία, ποὺ εἶχε μυριάδες, τὰ κυττάζανε μὲ ἀπορία, σὲ τί θὰ μπορούσανε νὰ χρειασθοῦνε, καὶ τὰ πετούσανε. Τὸ ἴδιο καὶ τὰ ἐξαίσια εἰκονίσματα, ἔργα ἀξετίμητα, τὰ καίγανε ἀπὸ φανατισμό, ἢ λιανίζανε κρέας ἀπάνω τους. Τέτοιος εἶχε καταντήσει ὁ Χριστιανισμὸς σ᾿ αὐτοὺς τοὺς ὑλόφρονες βαρβάρους, ποὺ καταβρωμίζανε τὴν πηγὴ ἀπ᾿ ὅπου τὸν πήρανε.

Γστερα ἀπὸ αἰῶνες οἱ ἀπόγονοί τους ἡμερέψανε, χτίσανε μεγάλες πολιτεῖες, ἀνοίξανε πανεπιστήμια, κάνανε βιβλιοθῆκες, μουσεῖα, ἀκαδημίες. Μὰ μὲ ὅλα αὐτά, δὲν εἶναι σὲ θέση νὰ νοιώσουνε πάλι τί εἶναι τὸ Βυζάντιο, ὄχι στὴν ἐξωτερική του δψῆ, ἀλλὰ στὴ βαθειὰ οὐσία του, τὴν πνευματική. Γι᾿ αὐτοὺς εἶναι κεκλεισμένη ἡ Πύλη ἡ κατὰ Ἀνατολάς. Γιατὶ ἐργάζονται «διὰ τὴν βρῶσιν τὴν ἀπολλυμένην», ἐπειδή, κατὰ τὸν εὐαγγελιστὴ Ἰωάννη, «ὁ ὢν ἐκ τῆς γῆς, ἐκ τῆς γῆς ἐστι καὶ ἐκ τῆς γῆς λαλεῖ». Ἐρευνοῦν ἐξωτερικὰ μὲ «τὸν νοῦν τῆς σαρκὸς αὐτῶν», χωρὶς νὰ μποροῦνε νὰ πᾶνε πιὸ βαθειὰ ἀπ᾿ ὅ,τι νοιώθουνε οἱ σαρκικὲς αἰσθήσεις. Δὲν ἔχουνε «πνευματικὸν ὀφθαλμόν, οὔτε πνευματικὸν οὖς» καὶ «ψηλαφοῦσι τοῖχον ἐν τῷ σκότει». Οὔτε κὰν ὑποπτεύονται, μέσα στὴν ἀλαζονεία τους, πὼς ὑπάρχει τίποτα «τὸ τιμιώτατον», κάτω ἀπὸ τὴν ταφόπετρα ποὺ τὴν ψάχνουνε καὶ ποὺ τὴ μελετοῦνε μὲ τὸ ἐγκόσμιο σύστημά τους. Δὲν ἔχουνε αὐτὶ γιὰ νὰ ἀκούσουνε «τοὺς ἀλαλήτους στεναγμοὺς τοῦ Πνεύματος», ποὺ βγαίνουνε ἀπὸ τὰ νεκρὰ καὶ ξερὰ κόκκαλα ποὺ σκαλίζουνε σὰν τυμβωρῦχοι.

Ἕνας ἅγιος γράφει: «Αἰσχρόν ἐστι τοὺς φιλοσάρκους περὶ τῶν πνευματικῶν πραγμάτων ἐρευνῆσαι, ὥσπερ καὶ πόρνην περὶ σωφροσύνης λαλῆσαι. Οἱ ἔχοντες τὴν πεποίθησιν αὐτῶν ἐν τοῖς σαρκικοῖς, οἱ τοιοῦτοι ὡς ἐν νυκτομαχίᾳ διάγουσι, καὶ σκότος ψηλαφοῦσιν, ἔξωθεν ὄντες τῆς χώρας τῆς ζωῆς καὶ τοῦ φωτός. Ἐκείνη γὰρ ἡ χώρα τοῖς ἀγαθοῖς καὶ ταπεινόφροσι, καὶ τοῖς καθαρίσασι τὰς ἑαυτῶν καρδίας κεκλήρωται».

Τὸ Βυζάντιο εἶναι ὅπως «ἡ Ἱερουσαλὴμ καὶ ἡ βασιλεία τοῦ θεοῦ,ἡ ἐντὸς ἡμῶν κεκρυμμένη. Αὐτὴ ἡ χώρα νεφέλη ἐστὶ τῆς δόξης τοῦ θεοῦ, εἰς ἣν μόνον οἱ καθαροὶ τῇ καρδίᾳ εἰσελεύσονται τοῦ θεάσασθαι τὸ πρόσωπον τοῦ Δεσπότου καὶ καταυγασθῆναι τοὺς νόας αὐτῶν διὰ τῆς ἀκτῖνος καὶ λαμπηδόνος τοῦ φωτὸς Αὐτοῦ».

---

Φώτης Κόντογλου - Μυστικὰ Ἄνθη, Ἀθήνα 1992, δ´ ἔκδοση, Ἀστήρ, σελ. 93‐99.
(Φωτ. Τὸ πάρσιμο τῆς Πόλης, Φώτης Κόντογλου).

Μπόρχες: ταξινόμηση ζώων

Ένα κείμενο του  Μπόρχες (Jorge Luis Borges, 1899-1986) από το δοκίμιο «Η αναλυτική φιλοσοφία του Τζων Ουίλκινς», 1942.

Αυτές οι αμφιλογίες, οι πλεονασμοί κι ανεπάρκειες μας θυμίζουν αυτές που ο δόκτωρ Φραντς Κουν αποδίδει σε κάποια κινέζικη εγκυκλοπαίδεια που φέρει τον τίτλο Το Ουράνιο Εμπόριο της Αγαθής Γνώσης. Στις απόκρυφες σελίδες της είναι γραμμένο πως τα ζώα χωρίζονται σε [14] κατηγορίες:
 
α)  εκείνα που ανήκουν στον αυτοκράτορα,
β)  τα βαλσαμωμένα,
γ)  τα εκπαιδευμένα,
δ)  τα γουρούνια που θηλάζουν,
ε)   τις γοργόνες,
στ) τα μυθικά,
ζ)   τα αδέσποτα σκυλιά,
η)   αυτά που περιλαμβάνονται σε αυτή την ταξινόμηση,
θ)   εκείνα που τρέμουν σαν να έχουν τρελαθεί,
ι)   τα αναρίθμητα,
ια) τα ζωγραφισμένα με πολύ λεπτό πινέλο από τρίχα καμήλας,
ιβ) και τα λοιπά, 
ιγ) αυτά που μόλις έσπασαν ένα βάζο με λουλούδια,
ιδ) εκείνα που φαίνονται από απόσταση σαν μύγες

Fifth Business

Ένα κείμενο του Καναδού συγγραφέα Robertson Davies 


“Who are you? Where do you fit into poetry and myth? Do you know who I think you are, Ramsay? I think you are Fifth Business. You don't know what that is? Well, in opera in a permanent company of the kind we keep up in Europe you must have a prima donna -- always a soprano, always the heroine, often a fool; and a tenor who always plays the lover to her; and then you must have a contralto, who is a rival to the soprano, or a sorceress or something; and a basso, who is the villain or the rival or whatever threatens the tenor. 
"So far, so good. But you cannot make a plot work without another man, and he is usually a baritone, and he is called in the profession Fifth Business, because he is the odd man out, the person who has no opposite of the other sex. And you must have Fifth Business because he is the one who knows the secret of the hero's birth, or comes to the assistance of the heroine when she thinks all is lost, or keeps the hermitess in her cell, or may even be the cause of somebody's death if that is part of the plot. The prima donna and the tenor, the contralto and the basso, get all the best music and do all the spectacular things, but you cannot manage the plot without Fifth Business! It is not spectacular, but it is a good line of work, I can tell you, and those who play it sometimes have a career that outlasts the golden voices. Are you Fifth Business? You had better find out.”